Γενική Συνέλευση (ΓΣ) με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων (άρ. 135 ν. 4548/2018): Καθώς η Γενική Συνέλευση της ΑΕ είναι το ανώτατο όργανό της, η διευκόλυνση λήψης αποφάσεων αποτελεί λογική επιλογή του νομοθέτη˙ δεν αρκείται, στο πλαίσιο αυτό, στην παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Θεσπίζει ενδιαφέρουσες εξαιρέσεις, όπου η ΓΣ ούτε συνέρχεται σε ορισμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο ούτε και συνεδριάζει. Τέτοιες είναι: (α) προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Η τελευταία είναι που εδώ θα μας απασχολήσει (και, ειδικότερα, οι προϋποθέσεις της, η εκκίνηση της εν λόγω διαδικασίας και το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων). [Τις συγκεκριμένες, πάντως, περιπτώσεις δεν θα πρέπει να τις συγχέουμε με τη συμμετοχή των μετόχων από απόσταση: (α) πριν τη ΓΣ με επιστολική ψήφο και (β) κατά τη διάρκεια της ΓΣ με οπτικοακουστικά ή άλλα ηλεκτρονικά μέσα].
Η Ρύθμιση
Ο νομοθέτης εισάγει, για πρώτη φορά στο εθνικό μας δίκαιο (με το άρθρο 135 ν. 4548/2018), έναν καινοτόμο θεσμό για τη δυνατότητα λήψης πλειοψηφικής απόφασης από τη ΓΣ (με ψηφοφορία) χωρίς συνεδρίαση. Ο θεσμός αυτός εισάγεται κατά το Αγγλοσαξονικό πρότυπο για μη εισηγμένες ΑΕ («written resolutions»). Το ΔΣ, στην περίπτωση αυτή, προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά ως προς αυτήν (βλ. σχετικά Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135).
Ο συγκεκριμένος θεσμός δεν πρέπει να συγχέεται με την, ήδη, οικεία στο εθνικό δίκαιο, δυνατότητα προσυπογραφής πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136)-για την οποία επόμενη αρθρογραφία μας.
Σκοπός Ρύθμισης
Μέσω του θεσμού της λήψης απόφασης από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (όπως, εξάλλου, και με την προσυπογραφή πρακτικού της), ο νομοθέτης στοχεύει στη διευκόλυνση της λειτουργίας και λήψης αποφάσεων από μέρους της. Και τούτο μολονότι δεν τηρούνται (λ.χ. εξαιτίας του κατεπείγοντος) οι διατυπώσεις σύγκλησης της ΓΣ και η δημοσίευση πρόσκλησης για σύγκληση ΓΣ. Και, ενώ παράλληλα, δεν μπορεί να επιτευχθεί καθολική ΓΣ (λ.χ. είτε διότι δεν δύναται να παρασταθεί το σύνολο των μετόχων είτε υφίστανται σχετικές αντιρρήσεις).
Περαιτέρω, η δυνατότητα λήψης απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση μπορεί να αποδειχθεί ιδιαίτερα χρηστική για οικογενειακές ή ολιγομελείς ΑΕ. Κι αυτό, γιατί πρόκειται για διαδικασία λήψης απόφασης συντομότερη χρονικά και αποδεσμευμένη από πλήθος γραφειοκρατικών διατυπώσεων και το συνακόλουθο κόστος σε χρόνο και χρήματα.
Προϋποθέσεις Εφαρμογής Της Ρύθμισης
Για την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης αποφάσεων από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση των μετόχων, ο νομοθέτης αξιώνει την πλήρωση συγκεκριμένων προϋποθέσεων (άρ. 135 §1):
(α) Μη Εισηγμένη ΑΕ
Καταρχάς, απαιτείται οι μετοχές της ΑΕ να μην είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά.
(β) Ύπαρξη Καταστατικής Πρόβλεψης
Ως προϋπόθεση, επίσης, τίθεται η ύπαρξη σχετικής καταστατικής πρόβλεψης για δυνατότητα λήψης απόφασης από τη ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Να προσδιορίζει, επίσης, τις αποφάσεις που μπορούν να ληφθούν με τον τρόπο αυτό. Αρκεί, κατά την ορθότερη άποψη, και καταστατική ρήτρα που να προβλέπει ότι επί των συνόλων των θεμάτων αρμοδιότητας της ΓΣ (είτε συνήθους είτε καταστατικής), είναι δυνατό να ληφθεί απόφαση με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Δεν είναι, πάντως, ανεκτή από τον νόμο η λήψη αποφάσεων χωρίς συνεδρίαση επί θεμάτων της τακτικής ΓΣ.
(γ) Γνωστοποίηση Στοιχείων Ηλεκτρονικής Επικοινωνίας Μετόχων
Απαιτείται, επίσης, η γνωστοποίηση από το σύνολο των μετόχων στην ΑΕ των στοιχείων επικοινωνίας τους. Η γνωστοποίηση αυτή είναι, προφανώς, αναγκαία για την υλοποίηση της σχετικής διαδικασίας (αποστολή e-mail στους μετόχους από το ΔΣ και λήψη, εν τέλει, απόφασης).
Δεν αποκλείεται, ωστόσο, μέτοχος να αρνείται, κακόπιστα ή καταχρηστικά (άρ. 281 ΑΚ), την χορήγηση των στοιχείων επικοινωνίας του. Στην περίπτωση αυτή θα πρέπει να γίνει δεκτό ότι η σχετική διαδικασία μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς την ειδοποίηση και συμμετοχή του συγκεκριμένου μετόχου. Διαφορετικά, η σχετική καταστατική ρύθμιση θα αποδεικνυόταν χωρίς αντικείμενο εξαιτίας της καταχρηστικής (ή κακόπιστης) συμπεριφοράς ενός, και μόνον, μετόχου.
(δ) Μη Αντίθεση Της Μειοψηφίας
Τελευταία, αρνητική, προϋπόθεση συνιστά η μη αντίθεση της μειοψηφίας του 1/5 του κεφαλαίου στη λήψη απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση. Για τον υπολογισμό του 1/5 του κεφαλαίου θα πρέπει να συνυπολογιστούν και οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου-κατ’ αντιστοιχία όσων ισχύουν για τα δικαιώματα μειοψηφίας -άρ. 141). Σκοπείται, με τον τρόπο αυτό, η προστασία και διασφάλιση των δικαιωμάτων των μετόχων μειοψηφίας, που καλούνται να αποφασίσουν υπό χρονική πίεση.
Η σχετική, κατά τα άνω, μη ανακλητή δήλωση αντίθεσης των μετόχων μειοψηφίας πρέπει να σταλεί στο ΔΣ μέσα σε 48 ώρες από τη λήψη της πρότασης του ΔΣ για τη λήψη απόφασης από τη ΓΣ χωρίς συνεδρίαση. Το ΔΣ υποχρεούται, χωρίς υπαίτια βραδύτητα, να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους το αποτέλεσμα της διαδικασίας και να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η σχετική διαδικασία (άρ. 135 §4 in fine).
Μέχρι το πέρας της εν λόγω, 48ωρης, προθεσμίας, απόφαση χωρίς συνεδρίαση δεν θεωρείται ότι έχει ληφθεί, εκτός κι αν περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων της (άρ. 135 §4 εδ. α΄). Εφόσον, όμως, λάβει χώρα εμπρόθεσμη αντίθεση της μειοψηφίας, η ΓΣ δεν έχει τη δυνατότητα να λάβει απόφαση χωρίς συνεδρίαση. Απόφαση που, παρά ταύτα, ληφθεί είναι ακυρώσιμη (άρ. 140 §1 και 137). Εφόσον, πάντως, υπάρξει σχετική αντίθεση, το ΔΣ έχει τη δυνατότητα, στη συνέχεια, είτε να στείλει εκ νέου σχετική πρόταση είτε να τηρήσει τη διαδικασία σύγκλησης της «παραδοσιακής» ΓΣ.
Εφόσον παρέλθει άπρακτη η εν λόγω, 48ωρη, προθεσμία, νόμιμα λαμβάνεται απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση-ακόμα κι αν υπάρξει εκπρόθεσμη αντίθεση κάποιων μετόχων. Και τούτο, καθώς δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄).
Η Πρόταση Του ΔΣ Για Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση
Αφετηρία για τη διαδικασία λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση αποτελεί η αποστολή από το ΔΣ προς τους μετόχους πρόταση για λήψη συγκεκριμένης απόφασης με τον τρόπο αυτό. Επ’ αυτής αποφασίζουν (με αποδοχή της ή μη και υπό συγκεκριμένες προϋποθέσεις οι μέτοχοι).
Η αποστολή της σχετικής πρότασης πρέπει να λάβει χώρα, υποχρεωτικά, την ίδια ημέρα προς το σύνολο των μετόχων (και προς εκείνους χωρίς δικαίωμα ψήφου), στην ηλεκτρονική διεύθυνση που αυτοί έχουν γνωστοποιήσει στην ΑΕ (άρ. 135 §3 εδ. α΄ και β΄). Αν η πρόταση αποσταλεί σε διαφορετική από τη γνωστοποιηθείσα διεύθυνση ή με διαφορετικό τρόπο ή σε διαφορετική μέρα για κάποιον μέτοχο, τότε η αποστολή είναι μη νόμιμη. Αν, όμως, ληφθεί απόφαση κατά παράβαση των συγκεκριμένων απαιτήσεων του νόμου, πάσχει από ακυρότητα (άρ. 138 σε συνδυασμό με άρ. 140 §1). Κι αυτό, διότι πρόκειται για διαδικαστικό ελάττωμα που προσιδιάζει στην έλλειψη σύγκλησης της ΓΣ και, συγκεκριμένα, στην έλλειψη δημοσίευσης.
Η εν λόγω πρόταση περιλαμβάνει, σύμφωνα με το γράμμα του νόμου (άρ. 135 §3 εδ. γ΄): (α) το πλήρες σχέδιο της συγκεκριμένης απόφασης, (β) τυχόν αναγκαίες επεξηγήσεις του ΔΣ, (γ) τον τρόπο, με τον οποίο οι μέτοχοι δικαιούνται να δηλώσουν στην εταιρεία αν δέχονται ή όχι την πρόταση και (δ) τη σχετική προθεσμία απάντησης των μετόχων (που ισχύει, η ίδια, για όλους τους μετόχους –άρ. 135 §3 εδ. δ΄). Η εν λόγω προθεσμία δεν μπορεί να είναι μικρότερη από επτά (7) ημέρες, ούτε μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης. Τέλος, (ε) η πρόταση συνοδεύεται από κάθε άλλο έγγραφο ή στοιχείο που απαιτείται να υποβληθεί στους μετόχους κατά τον νόμο (άρ. 135 §3 in fine).
Παροχή Πληροφοριών στους Μετόχους
Η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση διαφέρει, όπως ήδη αναφέρθηκε, από την «παραδοσιακή» ΓΣ, η οποία συνέρχεται και συνεδριάζει σε συγκεκριμένο (φυσικό ή διαδικτυακό) τόπο. Ως εκ τούτου, δεν αναγνωρίζονται σε αυτή, δικαιώματα μετόχων που συνδέονται με τη διεξαγωγή συνεδρίασης της ΓΣ.
Ειδικά, πάντως, ως προς το ζήτημα ενημέρωσης των μετόχων προβλέπεται, από τον νόμο, συγκεκριμένη διαδικασία ενημέρωσης-ως υποκατάστατο της συζήτησης της ΓΣ (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135). Η εν λόγω διαδικασία έχει ως σκοπό την προστασία των μετόχων, οι οποίοι αναγκάζονται να αποφασίσουν σε συγκεκριμένο-σύντομο χρόνο επί θέματος για το οποίο δεν έχουν, ενδεχομένως, την απαραίτητη πληροφόρηση.
Συγκεκριμένα, παρέχεται ρητά η δυνατότητα στους μετόχους να ζητούν από το ΔΣ διευκρινίσεις ή πληροφορίες για τις υποθέσεις της εταιρείας. Αρκεί αυτές να είναι χρήσιμες για την πραγματική εκτίμηση του σχεδίου απόφασης χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135 §6 εδ. α΄). Η σχετική δυνατότητα των μετόχων πρέπει να ασκηθεί εντός τριημέρου από την ημέρα αποστολής της συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ σε αυτούς (δεν συμπεριλαμβάνεται η ημέρα αποστολής της πρότασης από το ΔΣ). Ενόσω, μάλιστα, διαρκεί η σχετική τριήμερη προθεσμία, είναι δυνατή και νέα αίτηση μετόχου για συμπληρωματικές διευκρινήσεις ή πληροφορίες.
Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο με τον οποίο οι μέτοχοι μπορούν να ζητούν τις σχετικές διευκρινήσεις και πληροφορίες. Το σχετικό αίτημα, επομένως, είναι δυνατό να κατατίθεται έγγραφα ή ηλεκτρονικά (λ.χ. με e-mail).
Περαιτέρω, ο νόμος δεν ορίζει ελάχιστο ποσοστό μετοχικού κεφαλαίου, το οποίο πρέπει να εκπροσωπεί ο μέτοχος για να ασκήσει το συγκεκριμένο δικαίωμα. Πρόκειται, επομένως, για ατομικό δικαίωμα καθενός μετόχου, ανεξάρτητα από τις μετοχές (με ή χωρίς δικαίωμα ψήφου) που εκπροσωπεί. Συμπεριλαμβάνονται, μάλιστα, και οι μετοχές χωρίς δικαίωμα ψήφου (κατ’ αντιστοιχία όσων ισχύουν επί των δικαιωμάτων μειοψηφίας-άρ. 141§6). Με τη συγκεκριμένη δυνατότητα μεταφέρεται στον θεσμό της λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, το (κατ’ αρ. 141§6) δικαίωμα του μετόχου να ζητήσει, πριν από τη ΓΣ, πληροφορίες, που «είναι σχετικές με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης»).
Δεδομένων των ως άνω, λοιπόν, εφόσον το σχετικό αίτημα πληροφόρησης μετόχου υποβάλλεται εμπροθέσμως (:εντός τριημέρου από την αποστολή της πρότασης του ΔΣ), γεννάται υποχρέωση του ΔΣ να κοινοποιήσει τις αιτηθείσες πληροφορίες στις ηλεκτρονικές διευθύνσεις του συνόλου των μετόχων. Τούτο, οφείλει να το πράξει εντός διημέρου από τη λήψη της αίτησης (άρ. 136 §6 in fine). Προϋποτίθεται, βέβαια, ότι οι αιτηθείσες πληροφορίες είναι χρήσιμες για την πραγματική εκτίμηση του σχεδίου απόφασης χωρίς συνεδρίαση. Αν, ωστόσο, το ΔΣ κρίνει πως τέτοια χρησιμότητα δεν υφίσταται ή η σχετική αίτηση είναι εκπρόθεσμη, δεν υποχρεούται να παράσχει (:δικαιούται να αρνηθεί) τις σχετικές πληροφορίες. Σε περίπτωση, όμως, αυθαίρετης άρνησης, επακόλουθη απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §2 περ. α΄ και 140 §1 ή άλλως, μπορεί να ακυρωθεί δυνάμει του 137 §3 εδ. δ΄).
Προκειμένου να διευκολυνθεί η λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ παρέχεται, μεταξύ άλλων, η δυνατότητα για τη λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση. Οι προϋποθέσεις, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας αλλά και το δικαίωμα πληροφόρησης των μετόχων διέπονται από αυστηρές ρυθμίσεις, η απόκλιση από τις οποίες γεννά ακυρότητες. Για τις αποφάσεις, πάντως, που θα ληφθούν αλλά και για τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν στη λήψη τους, επόμενη αρθρογραφία μας.-
Γράφει ο Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το άρθρο ΓΣ με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση: Προϋποθέσεις, πρόταση ΔΣ & πληροφόρηση Μετόχων αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί Αποποίηση ευθύνης