Δικαιώματα Μετόχων πριν τη Γενική Συνέλευση Της ΑΕ (άρ. 123 ν. 4548/2018) : Αποδεικνύεται εξαιρετικά σημαντική η κατάλληλη προετοιμασία των μετόχων και η διασφάλιση συγκεκριμένων δικαιωμάτων τους πριν από τη Γενική Συνέλευση, το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Ο νομοθέτης, μέσω των κανόνων σύγκλησης της ΓΣ και της δημοσίευσης της πρόσκλησης για τη σύγκλησή της σε αυτά αποβλέπει. Και στο πλαίσιο, αυτό, μεριμνά για την, προς εκείνους, παροχή συγκεκριμένων στοιχείων και ενημέρωσης σχετικών με τα θέματα της ημερήσιας διάταξης. Περί αυτών το παρόν!
Δικαιώματα Μετόχων: Υποχρέωση Διάθεσης Στους Μετόχους Ετήσιων Χρηματοοικονομικών Καταστάσεων & Εκθέσεων ΔΣ Και Ελεγκτών
Περιεχόμενο υποχρέωσης
Η τακτική ΓΣ της ΑΕ εγκρίνει τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της και τις σχετικές εκθέσεις του ΔΣ και των ελεγκτών. Στο πλαίσιο αυτό, η ΑΕ υποχρεούται να τις θέτει, και εκ των προτέρων, στη διάθεση των μετόχων της. Και τούτο ανεξάρτητα από το ποσοστό τους ή την, ενδεχόμενη, έλλειψη δικαιώματος ψήφου. Η εν λόγω υποχρέωση εκπληρώνεται δια του ΔΣ δέκα, τουλάχιστον, ημέρες (κατά κανόνα), πριν από την τακτική ΓΣ (άρ. 123 §1). Στον υπολογισμό του υποχρεωτικού (και μη δυνάμενου να συντμηθεί) δεκαημέρου δεν συμπεριλαμβάνεται η ημέρα διεξαγωγής της τακτικής ΓΣ ούτε και η ημέρα διάθεσής τους στους μετόχους.
Η σχετική πρόβλεψη προσομοιάζει με την προϋφιστάμενη σχετική πρόβλεψη του ν. 2190/1920. Δεν απαιτείται, ωστόσο (με την επιφύλαξη του άρ. 123 §2 εδ. ε΄), προηγούμενη αίτηση του μετόχου.
Σκοπός Της Υποχρέωσης
Η θέσπιση της σχετικής, κατά τα άνω, υποχρέωσης στοχεύει στην προετοιμασία των μετόχων, με τρόπο κατάλληλο, για τη συμμετοχή τους στην τακτική ΓΣ της ΑΕ. Για τον σχηματισμό, ιδίως, σαφούς άποψης επί των οικονομικών στοιχείων της ΑΕ πριν τη διεξαγωγή της τακτικής ΓΣ. Στοχεύει επίσης στην υποβοήθησή τους στην άσκηση του δικαιώματος ψήφου τους-εφόσον φέρουν το σχετικό δικαίωμα. Είναι προφανές πως η ανωτέρω υποχρέωση της ΑΕ λειτουργεί κατά τρόπο συμπληρωματικό με τα λοιπά δικαιώματα πληροφόρησης των μετόχων της (ατομικά ή/και μειοψηφίας).
Τρόποι Γνωστοποίησης
Η ΑΕ εκπληρώνει την ως άνω υποχρέωσή της αναρτώντας τα παραπάνω στοιχεία στο διαδικτυακό της τόπο-εφόσον, βέβαια, διαθέτει τέτοιον (άρ. 123 §2 εδ. α΄).
Σε περίπτωση, όμως, που η ΑΕ δεν διατηρεί διαδικτυακό τόπο, τα ανωτέρω στοιχεία αποστέλλονται στους μετόχους-εφόσον εγκαίρως έχουν γνωστοποιήσει στην ΑΕ τα στοιχεία επικοινωνίας τους (άρ. 123 §2 εδ. β΄). Ο τρόπος αποστολής τους εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του ΔΣ. Η σχετική επιλογή ελέγχεται, πάντως, για καταχρηστικότητα (281 ΑΚ) καθώς θα πρέπει να επιτυγχάνει την έγκυρη και έγκαιρη πληροφόρηση των μετόχων. Αρκεί, κατά κανόνα, αποστολή τους μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή αποστολή απλής επιστολής στη διεύθυνση που έχει δηλωθεί από τον μέτοχο. Περισσότερο «αυστηρές» μέθοδοι (λ.χ. συστημένη επιστολή ή δια δικαστικού επιμελητή επίδοση) θα πρέπει να επιλέγονται όταν ειδικές περιστάσεις το απαιτούν (λ.χ. ενεργής αντιδικία, κακοπιστία μετόχου, αναγκαιότητα απόδειξης χρόνου αποστολής κ.ο.κ.).
Ενδεχόμενη αποστολή των στοιχείων με επιστολή απαιτείται να λάβει χώρα δεκαπέντε, τουλάχιστον, ημέρες πριν από την τακτική ΓΣ.
Εφόσον η ΑΕ αποδείξει την έγκαιρη και με νόμιμο τρόπο αποστολή των εν λόγω στοιχείων -όπου ο μέτοχος έχει ζητήσει να αποσταλούν- η σχετική υποχρέωσή της εξαντλείται˙ δεν δικαιούται, ο μέτοχος, να παραπονείται.
Τέλος, σε περίπτωση που μέτοχοι δεν έχουν γνωστοποιήσει τα στοιχεία επικοινωνίας τους εγκαίρως στην ΑΕ, η σχετική, κατά τα άνω, ενημέρωσή τους ζητείται από τους ίδιους ύστερα από σχετικό αίτημά τους προς την εταιρεία (άρ. 123 §2 in fine).
Παράβαση Της Υποχρέωσης
Σε περίπτωση παράβασης της ανωτέρω υποχρέωσης της ΑΕ, θα είναι ακυρώσιμη (κατά την ορθότερη άποψη) η σχετική απόφαση της ΓΣ που θα ακολουθήσει (άρ. 137 §1 εδ. α΄).
Επιχείρημα υπέρ της θέσης αυτής προκύπτει από την εξ αντιδιαστολής ερμηνεία του άρ. 137 §5 εδ. ε΄. Συγκεκριμένα, η εν λόγω ρύθμιση ρητά εξαιρεί από τη δυνατότητα επιδίωξης ακύρωσης απόφασης ΓΣ τις περιπτώσεις των §§ 3 έως 5 του άρ. 123. Ωστόσο, ουδεμία αναφορά κάνει στις §§ 1 και 2 του ίδιου άρθρου, οι οποίες αφορούν στην υποχρέωση διάθεσης στους μετόχους των χρηματοοικονομικών καταστάσεων της ΑΕ και των εκθέσεων του ΔΣ και των ελεγκτών.
Στη βάση των παραπάνω δεδομένων, κάθε μέτοχος που συγκεντρώνει το 2% του κεφαλαίου (άρ. 137 §3 εδ. α΄) δικαιούται να αξιώσει την ακύρωση της απόφασης της ΓΣ που ελήφθη κατά παράβαση της υποχρέωσης για τη διάθεση στους μετόχους των στοιχείων που προβλέπει ο νόμος. Προϋποτίθεται, όμως, ότι αντιτάχθηκε στη λήψη απόφασης ως προς το σχετικό θέμα της ημερήσιας διάταξης.
Εφόσον ο μέτοχος είχε λανθασμένα, με υπαιτιότητά του, γνωστοποιήσει στην ΑΕ τα στοιχεία επικοινωνίας του (ή δεν ενημέρωσε την ΑΕ για μεταγενέστερη μεταβολή τους) δεν δικαιούται να παραπονείται˙ η σχετική απόφαση της ΓΣ δεν είναι δυνατό να ακυρωθεί (2090/2004 ΠολΠρωτΑθ).
Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, ο μέτοχος έχει το δικαίωμα να αξιώσει (από το ΔΣ που, ενδεχομένως, αρνείται) την χορήγηση των ανωτέρω στοιχείων, μέσω της διαδικασίας των ασφαλιστικών μέτρων (11323/1987 ΜονΠρωτΑθ).
Δικαιώματα Μετόχων: Πρόσθετες Υποχρεώσεις Πληροφόρησης Των Μετόχων Πριν Τη ΓΣ
Για τις εισηγμένες και μη…
Ο νόμος εκτός από την ανωτέρω υποχρέωση που αφορά στην τακτική ΓΣ προβλέπει και πρόσθετες υποχρεώσεις πληροφόρησης. Τούτες γεννώνται από την ημέρα δημοσίευσης της πρόσκλησης για τη σύγκληση (κάθε) ΓΣ μέχρι την ημέρα της διενέργειάς της.
Συγκεκριμένα, τόσο οι εισηγμένες όσο και οι μη εισηγμένες εταιρίες (κατόπιν σχετικής επέκτασης της υποχρέωσης υπό τον ισχύον καθεστώς και σε αυτές), οφείλουν, από την ημέρα της δημοσίευσης της πρόσκλησης μέχρι και την ημέρα της ΓΣ, να θέτουν στη διάθεση των μετόχων στην έδρα τους (ή να αναρτούν, επί εισηγμένων, στον διαδικτυακό τους τόπο-άρ. 123 §5 εδ. α΄), τουλάχιστον τις εξής επιπλέον πληροφορίες (άρ. 123 §3):
(α) την πρόκληση για σύγκληση της ΓΣ,
(β) τον συνολικό αριθμό των μετοχών και των δικαιωμάτων ψήφου, συμπεριλαμβανομένων και των τυχόν χωριστών συνόλων ανά κατηγορία μετοχών, και
(γ) τα έντυπα που πρέπει να χρησιμοποιηθούν για την ψήφο μέσω εκπροσώπου ή αντιπροσώπου, και, εφόσον προβλέπονται, για την ψήφο με αλληλογραφία και για την ψήφο με ηλεκτρονικά μέσα (εκτός κι αν τα εν λόγω έντυπα αποστέλλονται απευθείας σε κάθε μέτοχο).
…Ιδίως Ως Προς Τις Εισηγμένες
Για τις εισηγμένες ΑΕ, ο νόμος προβλέπει την υποχρέωση παροχής πρόσθετων πληροφοριών. Και τούτο αποσκοπώντας στη διευκόλυνση, ακόμα περισσότερο, της αποτελεσματικής συμμετοχής των μετόχων στη ΓΣ.
Συγκεκριμένα, οι ΑΕ των οποίων οι μετοχές είναι εισηγμένες σε ρυθμιζόμενη αγορά οφείλουν, από την ημέρα δημοσίευσης της πρόσκλησης για τη σύγκληση της ΓΣ μέχρι και την ημέρα διενέργειάς της, να θέτουν στη διάθεση των μετόχων τους στην έδρα τους ή να αναρτούν στον διαδικτυακό τους τόπο (άρ. 123 §5 εδ. α΄) τα ακόλουθα (άρ. 123 §4):
(α) τα έγγραφα που πρόκειται να υποβληθούν στη ΓΣ,
(β) σχέδιο προτεινόμενης απόφασης για κάθε θέμα της ημερήσιας διάταξης˙ εναλλακτικά σχόλιο του ΔΣ-εφόσον καμιά απόφαση δεν έχει προταθεί προς έγκριση, και
(γ) τυχόν σχέδια αποφάσεων, που τυχόν έχουν προτείνει οι μέτοχοι (σύμφωνα με το άρ. 141 §3), αμέσως μετά την παραλαβή τους από την εταιρία.
Περαιτέρω, οι εισηγμένες ΑΕ έχουν τη δυνατότητα να αναρτούν τα αμέσως ανωτέρω στοιχεία που τις αφορούν (του άρ. 123 §§ 3 και 4) στον διαδικτυακό τόπο τους (άρ. 123 §5 εδ. α΄).
Είναι ενδεχόμενο, όμως, να μην είναι δυνατή η πρόσβαση στο διαδίκτυο για τεχνικούς λόγους στα έντυπα για την ψήφο μέσω εκπροσώπου ή αντιπροσώπου ή με αλληλογραφία ή ηλεκτρονικά μέσα. Η ΑΕ σημειώνει στο διαδικτυακό της τόπο, για την περίπτωση αυτή, τον τρόπο προμήθειας των σχετικών εντύπων σε έγχαρτη μορφή και τα αποστέλλει χωρίς χρέωση σε κάθε μέτοχο που τα ζητεί (άρ. 123 §5 in fine).
Παράβαση Των Πρόσθετων Υποχρεώσεων Πληροφόρησης
Σε αντίθεση με την παράβαση των προαναφερθεισών υποχρεώσεων διάθεσης στους μετόχους των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεων & εκθέσεων ΔΣ και των ελεγκτών (§§1 και 2 του άρ. 123), τυχόν παράβαση των ανωτέρω πρόσθετων υποχρεώσεων (των §§3-5 του άρ. 123) δεν επιδρούν στο κύρος της απόφασης της ΓΣ. Γεννάται, ωστόσο, ευθύνη του ΔΣ για αποζημίωση των μετόχων, εφόσον αποδειχθεί ζημία, που συνδέεται αιτιωδώς με τη σχετική παράβαση (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 123).
Η διασφάλιση των μετόχων μειοψηφίας ΑΕ και η κατάλληλη προετοιμασία τους για επικείμενη ΓΣ προϋποθέτει την έγκαιρη ενημέρωσή τους. Ο νόμος επιβάλλει συγκεκριμένες υποχρεώσεις στην ΑΕ (και το ΔΣ της) προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η παράβαση των εν λόγω υποχρεώσεων δεν είναι χωρίς συνέπειες-κάποιες φορές μάλιστα σημαντικές. Εναπόκειται στο ΔΣ η μέριμνα για την πιστή τήρησή τους.-
Γράφει ο Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το άρθρο Δικαιώματα Μετόχων Πριν Τη Γενική Συνέλευση Της ΑΕ αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ» «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» . Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ, για τους Μετόχους και για τη Γενική Συνέλευση
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί Αποποίηση ευθύνης