Σε προηγούμενη αρθρογραφία μας απασχόλησε η έκδοση τίτλων κτήσης μετοχών (:warrants) καθώς και η απόκτησή τους από την ΑΕ που τους εξέδωσε (ή θυγατρική της). Με ποιο τρόπο, όμως, ασκείται το δικαίωμα προαίρεσης για απόκτηση των μετοχών που απορρέει από τα warrants; Ας δούμε τον τρόπο.
Η Άσκηση Του Δικαιώματος Απόκτησης Μετοχών
Όπως έχουμε, ήδη, διαπιστώσει εκείνος που δικαιούται να ασκήσει (ή όχι) το δικαίωμα για απόκτηση μετοχών, που ενσωματώνουν τα warrants, είναι ο δικαιούχος τους. Τα σχετικά ζητήματα ρυθμίζονται στον νόμο για τις ΑΕ (άρ. 58, ν. 4548/18).
Η άσκηση του συγκεκριμένου (διαπλαστικού) δικαιώματος είναι που δρομολογεί την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της ΑΕ.
Να διευκρινιστεί, βέβαια, εδώ πως το συγκεκριμένο δικαίωμα αφορά τους τρίτους-κατόχους των warrants: Δεν είναι δυνατό να το ασκήσει η εκδότρια ΑΕ, στο μέτρο που αφορά τους ίδιους τίτλους κτήσης μετοχών ή τίτλους κτήσης μετοχών της μητρικής της, τους οποίους ενδεχομένως κατέχει (άρ. 58 §1 in fine).
Νόμιμη Άσκηση – Προϋποθέσεις
Τρόπος Και Τύπος
Η άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης των warrants προσομοιάζει στην άσκηση του δικαιώματος μετατροπής των μετατρέψιμων ομολογιών (βλ. και Αιτ. Έκθ. ν. 4548/2018-αρ. 58). Διενεργείται με ρητή (μονομερή και απευθυντέα) δήλωση του δικαιούχου των warrants προς την ΑΕ (άρ. 58 §1 εδ. α΄). Δεν απαιτείται, κατά νόμο, συγκεκριμένος τύπος, επιλέγεται εντούτοις, κατά τη συναλλακτική πρακτική, ο έγγραφος. Σε περίπτωση εισηγμένων τίτλων, θα πρέπει να ακολουθηθεί η ειδικά, προς τούτο, προβλεπόμενη διαδικασία.
Ταυτόχρονα, ωστόσο, με τη συγκεκριμένη δήλωση, απαιτείται και η καταβολή του ήδη συμφωνημένου, κατά την έκδοση, ανταλλάγματος από τον δικαιούχο. Η ΑΕ δεν χρειάζεται να προβεί σε οποιαδήποτε άλλη ενέργεια, προκειμένου να επέλθει η αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου με την έκδοση νέων μετοχών. Οι σχετικές αποφάσεις έχουν ήδη ληφθεί από τον χρόνο, ακόμα, διάθεσης των τίτλων. Η ΑΕ από την πλευρά της έχει, ήδη, δεσμευθεί. Επαφίεται, πλέον, στην σχετική απόφαση του δικαιούχου για την άσκηση των συναφών δικαιωμάτων του.
Συμβατικοί Όροι
Η άσκηση του δικαιώματος από τον δικαιούχο των warrants δεν είναι, ωστόσο, παντελώς απαλλαγμένη από όρους και προϋποθέσεις. Τα warrants είναι λογικό να προβλέπουν διάφορες, σχετικές, δεσμεύσεις και διαδικασίες (αναφορικά, λ.χ., με τη διαδικασία υποβολής της δήλωσής του, την προθεσμία και το τίμημα απόκτησης των μετοχών που του αναλογούν). Είναι, επίσης, δυνατό να προβλέπουν ιδιαίτερα δικαιώματα της εκδότριας εταιρείας, τα οποία δυνητικά θα περιορίζουν, χρονικά ή ποσοτικά, τα αντίστοιχα του δικαιούχου των warrants (το χρονικά οριοθετημένο, λ.χ., δικαίωμα της ΑΕ για αναστολή ή αποκλεισμό της άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης).
Η Καταβολή Ανταλλάγματος
Η απόκτηση των μετοχών από μέρους του δικαιούχου των warrants δεν επέρχεται αυτοδίκαια με τη σχετική δήλωσή του. Προϋποτίθεται, αυτονόητα, η ολοσχερής καταβολή του (προσυμφωνημένου και προκαθορισμένου) τιμήματος των μετοχών που θα εκδοθούν (άρ. 58 § 1 εδ. α’). Μερική καταβολή του δεν είναι ανεκτή.
Αν ο δικαιούχος των warrants παραλείψει να εξοφλήσει ολοσχερώς το συμφωνημένο τίμημα, δεν θα αποκτήσει τις μετοχές που του αναλογούν (σε αντίθεση με ό,τι ισχύει στην περίπτωση της σύμβασης ανάληψης μετοχών). Εκτός κι αν το αντίθετο έχει ρητά συμφωνηθεί κατά την έκδοση των warrants.
Το Ανέκκλητο Της Δήλωσης
Η δήλωση του δικαιούχου των warrants για την απόκτηση των μετοχών που τους αντιστοιχούν είναι, καταρχάς, ανέκκλητη. Τούτο είναι συνεπές προς τον χαρακτήρα του δικαιώματος προαίρεσης ως διαπλαστικού. Οι εμπλεκόμενοι, όμως, είναι δυνατό να συμφωνήσουν δικαίωμα ανάκλησής της από μέρους του δικαιούχου (υπό συγκεκριμένους όρους και εντός αυστηρών χρονικών ορίων). Θα αμβλυνθούν, με τον τρόπο αυτό, κίνδυνοι και αμφιβολίες σχετικά με τον χρόνο μεταβολής του κεφαλαίου της ΑΕ. Η μη καταβολή, πάντως, του τιμήματος από μέρους του δικαιούχου των warrants -όταν αυτό είναι υποχρεωτικό- δεν μπορεί παρά να συνάγεται (σε πρακτικό, μάλιστα, επίπεδο) την ανάκληση της δήλωσης για την άσκηση του δικαιώματος απόκτησης των μετοχών.
Η Παράδοση Του Τίτλου
Εφόσον τα warrants ενσωματώνονται σε έγχαρτο τίτλο, υποχρεούται ο δικαιούχος τους να τον παραδώσει στην εκδότριά του.
Συνέπειες Της Δήλωσης Άσκησης
Η δήλωση άσκησης του δικαιώματος προαίρεσης από τον δικαιούχο των warrants αίρει, τελικά, το καθεστώς αβεβαιότητας της ΑΕ αλλά και των υφιστάμενων μετόχων. Η απόφαση για εταιρική συμμετοχή εκδηλώνεται πανηγυρικά και, υπό την προϋπόθεση της καταβολής του (πιθανότατα) προσυμφωνημένου τιμήματος, άμεσα θα ακολουθήσει η κτήση των μετοχών και της μετοχικής ιδιότητας από μέρους του.
Συνέπειες Της Άσκησης Του Δικαιώματος
Η Αύξηση Του Μετοχικού Κεφαλαίου
Η άσκηση του δικαιώματος προαίρεσης, που απορρέει από τα warrants (:σχετική δήλωση και καταβολή του συμφωνημένου τιμήματος) επιφέρει: (α) την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου της εκδότριας ΑΕ (άρ. 58 § 3), (β) την (πρωτογενή) απόκτηση μετοχών από τον δικαιούχο του τίτλου και (γ) την κατάργηση του τίτλου του τελευταίου ως προς το δικαίωμα προαίρεσης-κατά το μέτρο και στο βαθμό που ήδη ασκήθηκε.
Στη συγκεκριμένη αύξηση, ο χρόνος κάλυψης και καταβολής του μετοχικού κεφαλαίου, εκ των πραγμάτων, συμπίπτουν. Το ύψος της εισφοράς του νέου μετόχου θα αποτελείται, αθροιστικά, από το τίμημα που θα έχει καταβάλει και το αντάλλαγμα, εφόσον υπήρξε, για την απόκτηση των warrants στο παρελθόν. Το τελευταίο, μάλιστα, αντάλλαγμα θα πρέπει να έχει καταχωρισθεί σε ειδικό αποθεματικό «από την έκδοση τίτλων κτήσης μετοχών».
Η ονομαστική αξία των μετοχών που εκδίδονται απαγορεύεται να υπερβαίνει το άθροισμα των δύο ποσών (:τίμημα και αντάλλαγμα που, ενδεχομένως, καταβλήθηκε κατά το παρελθόν-άρ. 58 §2). Αυτό, εξάλλου, επιβάλλεται από την απαγόρευση έκδοσης μετοχών υπό το άρτιο. Η τελευταία αποσκοπεί στη διασφάλιση καταβολής του συνόλου του μετοχικού κεφαλαίου.
Ο δικαιούχος των warrants γίνεται, πρωτογενώς, μέτοχος της ΑΕ-χωρίς, μάλιστα, τη σύμπραξή της. Μεταβάλλονται, συνεπώς, οι υφιστάμενες μετοχικές ισορροπίες καθώς δεν αναγνωρίζεται δικαίωμα προτίμησης υπέρ των υφιστάμενων μετόχων στη συγκεκριμένη αύξηση μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 58 § 4). Τούτοι, εξάλλου, ανάλωσαν το σχετικό τους δικαίωμα (ασκώντας το ή μη) κατά το στάδιο έκδοσης των τίτλων κτήσης μετοχών.
Υποχρεώσεις ΑΕ
Με την αύξηση του μετοχικού κεφαλαίου, ο (πρώην κάτοχος των warrants) μέτοχος-πλέον, διατηρεί αξίωση (δηλωτικής, όμως, φύσης) έναντι της εταιρείας για καταχώριση στο βιβλίο μετόχων. Επιπρόσθετα, όμως, έχει αξίωση να του παραδοθούν έγχαρτοι μετοχικοί τίτλοι-εφόσον, βέβαια, η ΑΕ τηρεί τέτοιους.
Στην περίπτωση που είχε αναγνωριστεί στον κάτοχο των warrants, από την εκδότρια ΑΕ, δικαίωμα μερικής άσκησης των δικαιωμάτων προαίρεσης, θα πρέπει να παραδοθούν νέοι τίτλοι για τα εναπομείναντα δικαιώματά του και τους μετοχικούς τίτλους που θα εκδοθούν-εφόσον, και εν προκειμένω, υπάρχουν τέτοιοι.
Υποχρεώσεις ΔΣ
Τα χρονικά περιθώρια για την άσκηση του δικαιώματος κατόχου των warrants είναι που προσδιορίζουν τον χρόνο για την τροποποίηση, εκ μέρους του ΔΣ της ΑΕ, του άρθρου του καταστατικού της σχετικά με το μετοχικό κεφάλαιο. Σε κάθε περίπτωση, το ΔΣ υποχρεούται μέσα σε δύο (2) μήνες, από την άσκηση του εν λόγω δικαιώματος, να ολοκληρώσει την προσαρμογή του (άρ. 58 § 3 εδ. β΄). Υποστηρίζεται, από μερίδα της θεωρίας, υποχρέωση της ΑΕ να πιστοποιήσει την καταβολή των συναφών αυξήσεων του μετοχικού κεφαλαίου.
Συνέπειες Της Μη Άσκησης Του Δικαιώματος
Σε περίπτωση που άπρακτος παρέλθει ο χρόνος λήξης των warrants (συνεπώς και του ενσωματωμένου δικαιώματος προαίρεσης), θα επέλθει αφενός μεν η κατάργηση των σχετικών τίτλων και, ταυτόχρονα, η ματαίωση της αύξησης του μετοχικού κεφαλαίου.
Ο τέως, πλέον, δικαιούχος των warrants δεν θα έχει αξίωση επιστροφής του τιμήματος που, ενδεχομένως, κατέβαλε σε προγενέστερο χρόνο (κατά την έκδοσή τους), για την απόκτησή τους. Τούτο μοιάζει εύλογο και για έναν, επιπρόσθετο, λόγο: το ποσό αυτό θα έχει καταχωριστεί από την ΑΕ, σε ειδικό αποθεματικό που δεν είναι δυνατό να διανεμηθεί.
Όπως έχουμε πολυεπίπεδα, ήδη, διατυπώσει, τα warrants αποτελούν μέσο προσέλκυσης επενδυτικών κεφαλαίων και επενδυτών για την ΑΕ-συμφέρουσα δηλ. επιλογή για την ίδια. Από την άλλη πλευρά, ο κάτοχος των warrants προσελκύεται στην απόκτησή τους έχοντας κατά νου πως κάποια επόμενη χρονική στιγμή, εφόσον ο ίδιος το επιλέξει και αποτελέσει συμφέρουσα επιλογή για τον ίδιο, θα γίνει μέτοχος της. Προκειμένου να παραμείνουν ελκυστικά τα warrants η άσκηση των δικαιωμάτων του δικαιούχου τους και η απόκτηση της μετοχικής του ιδιότητας θα πρέπει να γίνεται εύκολα, και γρήγορα. Πρακτικά: Ο δικαιούχος των warrants, εφόσον το επιλέξει, καταβάλλει τα συμφωνηθέντα και μετατρέπεται σε μέτοχο της ΑΕ. Έτσι απλά.-
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 20 Νοεμβρίου 2022.
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.