Βρισκόμαστε μπροστά στο νέο νόμο για την ιδιωτική εκπαίδευση (:ν. 4713/20, ΦΕΚ 147/Α/29.7.20). Πολέμιοι και υποστηρικτές του σε ένα, σίγουρα, θα συμφωνήσουν: πρόκειται, πράγματι, για σημαντικό νομοθέτημα. Ένα νομοθέτημα που ήρθε για να ανατρέψει δεδομένα και κεκτημένα. Να ταράξει, κατ’ άλλους, ύδατα λιμνάζοντα.
Η αξία και σημασία του
Το θεσμικό πλαίσιο, που ο συγκεκριμένος νόμος αντικαθιστά, αποτελούσε «αγαπημένο», για πολλούς, αντικείμενο συζήτησης. Εδώ και δεκαετίες. Αφορούσε/αφορά, άλλωστε, τους εκπαιδευτικούς, τους εργαζόμενους και τους ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων. Αφορούσε/αφορά, αυτονόητα, και τους μαθητές που φοιτούν σ’ αυτά. Βεβαίως, και τους γονείς τους. Ένα αξιοσέβαστο, δηλ., τμήμα του πληθυσμού της χώρας. Χωρίς, μάλιστα, να λογαριάζουμε εκείνους που έμμεσα επηρεάζονται.
Με το συγκεκριμένο νόμο λαμβάνουν χώρα δραστικές επεμβάσεις στο (βασικό) νομοθέτημα που θα συμπλήρωνε, σε λίγο, μισό αιώνα ζωής (:υπερβολικά μακρά, πράγματι, διάρκεια ζωής για ένα νόμο). Οι επεμβάσεις μάλιστα είναι τέτοιας έκτασης που μπορούμε να μιλάμε για «ΝΕΟ νόμο» που διέπει την ιδιωτική εκπαίδευση. Οι αντιδράσεις, από το στάδιο ακόμα της διαβούλευσης, υπήρξαν έντονες. Συχνά μάλιστα η υπεράσπισή του υπήρξε μαχητική αλλά και η πολεμική που δέχθηκε εντονότατη. Ακόμα και από κάποιους που φαίνεται πως δεν μπήκαν, καν, στον κόπο να τον διαβάσουν.
Τι πράγματι όμως ισχύει;
Ας επιχειρήσουμε να προσεγγίσουμε το νέο νόμο με νηφαλιότητα. Μέσα από τις σημαντικότερες από τις ρυθμίσεις του. Δέκα, «προβοκατόρικα» (μάλλον), ερωτήματα θα μας βοηθήσουν στην ασφαλέστερη προσέγγισή του.
Αξίζει όμως να προηγηθεί μια σύντομη εισαγωγή περί του Δημοσίου και της μονιμότητας (γενικά) αλλά και περί των προθέσεων του νομοθέτη (ειδικότερα).
Περί του (πάντοτε ελκυστικού) Δημοσίου και της μονιμότητας ο λόγος…
Οι εξ ημών πρεσβύτεροι γαλουχηθήκαμε (τουλάχιστον κατά την πλειονότητά μας) με την ιδέα μιας «θέσης στο δημόσιο». Ένα δημόσιο που παρείχε στους «τυχερούς» τη σιγουριά καi τη σταθερότητα του «Μισθού». Και, προεχόντως, την μονιμότητα/ισοβιότητα. Δε έμοιαζε, λοιπόν, «λογικό παράδοξο» το εξαιρετικά υψηλό ενδιαφέρον για την «κατάληψή» της.
Επιβεβαίωση της ελκυστικότητας του Δημοσίου: το «πελατειακό κράτος», οι λόγοι της δημιουργίας του και οι (δραματικές) συνέπειες της ύπαρξής του.
Κι η ίδια επιβεβαίωση από μια άλλη οπτική: οι βάσεις στις πανεπιστημιακές σχολές. Η Φιλοσοφική λ.χ. είχε, εκείνα τα χρόνια, βάσεις υψηλότερες από τη Νομική. Ειδοποιός διαφορά τους; Η πρώτη παρείχε εξασφαλισμένη θέση στο Δημόσιο. Προσλήψεις δεν γίνονταν με βάση την ικανότητα αλλά τον χρόνο παραμονής στην επετηρίδα. Προϊόντος του χρόνου τα πράγματα μεταβλήθηκαν. Για την εισαγωγή στο Δημόσιο θεσμοθετήθηκαν πρόσθετες διαδικασίες κι εξετάσεις. Μεσολαβεί, εδώ και περισσότερο από μια 25ετία, το ΑΣΕΠ. Κάποιες όμως περιόδους η «αποκατάσταση» ήταν άμεση κι ανεξάρτητη από το ΑΣΕΠ (λ.χ. οι παιδαγωγικές σχολές κατά την πρώτη δεκαετία του 2000). Η μονιμότητα όμως, πάντοτε, παρούσα στο Δημόσιο. Είναι, εξάλλου, γνωστό πως η πλήρωση των αναγκαίων κριτηρίων κατά τον χρόνο της κατάληψης μιας θέσης, παραμένει παράγοντας επαρκής και ικανός για την, δια βίου, διασφάλισή της.
Εντύπωση προξενεί, για τους λιγότερο μυημένους, η διατήρηση προνομίων του δημοσίου σε συγκεκριμένο κλάδο της οικονομίας. Σ’ εκείνον της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
…αλλά και περί των προθέσεων του νομοθέτη όσον αφορά τα «κακώς κείμενα».
Με βάση την αιτιολογική έκθεση του νόμου εισάγονται ρυθμίσεις, που επικεντρώνονται σε τρεις κυρίως άξονες:
«α) Ενίσχυση της δυνατότητας και ευελιξίας των ιδιωτικών σχολείων να παρέχουν πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, να διαμορφώνουν και να οργανώνουν πιο ελεύθερα το διευρυμένο ωρολόγιο πρόγραμμά τους…» με παράλληλη όμως «υποχρέωση να ακολουθείται κατ’ ελάχιστον το εκάστοτε υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων».
β) Ενίσχυση της δυνατότητας των ιδιωτικών σχολείων να διαχειρίζονται αποτελεσματικότερα το ανθρώπινο δυναμικό τους, συμπεριλαμβανομένης της επιλογής και του διορισμού διευθυντικών στελεχών και της αξιολόγησης εκπαιδευτικού έργου και εκπαιδευτικών, τηρουμένης της κείμενης εργατικής νομοθεσίας.
γ) Ενίσχυση της ελευθερίας των ιδιωτικών σχολείων, αναφορικά με τη χρήση των εγκαταστάσεων και υποδομών τους, ώστε να είναι εφικτή η αποτελεσματικότερη αξιοποίησή τους»
Είναι όμως αγνές οι προθέσεις του νομοθέτη;
Φαίνεται πως δεν συμφωνούν όλοι!
Έντονες αντιδράσεις συνοδεύουν το νέο νόμο, ήδη, από την κατάθεσή του στη βουλή. Οι αντιδράσεις προέρχονται, κατά κύριο λόγο, από συνδικαλιστικές οργανώσεις εκπαιδευτικών. Επίσης και από μερίδα της αντιπολίτευσης. Όπως ισχυρίζονται, οι νέες ρυθμίσεις σηματοδοτούν «επιστροφή στον Μεσαίωνα». Ο εκσυγχρονισμός που ευαγγελίζεται ο νέος νόμος αποτελεί, κατά τους πολέμιούς του, «πουκάμισο αδειανό».
Ας προχωρήσουμε όμως στην ανάλυση των (περισσότερο κρίσιμων) διατάξεων νέου νόμου μέσα από δέκα, μάλλον ενδιαφέροντα, ερωτήματα.
Ερώτημα 1ο : Η αξιολόγηση των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου γίνεται, τελικά, με «άγραφους» κανόνες; Και, στην πραγματικότητα, κατά τη βούληση του «αφεντικού»;
Τα δεδομένα:
Με τη διάταξη του άρθρου 2 προβλέπεται πως για την αξιολόγηση των εκπαιδευτικών δομών, των εκπαιδευτικών αλλά και του εκπαιδευτικού έργου των ιδιωτικών σχολείων χρησιμοποιούνται, με τρόπο ανάλογο, τα αντίστοιχα κριτήρια που χρησιμοποιούνται στα δημόσια σχολεία.
Είναι όμως δυνατή και χρησιμοποίηση πρόσθετων κριτηρίων.
Για την εφαρμογή των (τυχόν) πρόσθετων αυτών κριτηρίων, απαιτείται η προηγούμενη πρόβλεψή τους στον Εσωτερικό Κανονισμό Λειτουργίας του καθενός ιδιωτικού σχολείου. Επισημαίνεται πως δεν γίνεται λόγος για διαφοροποιημένα αλλά για πρόσθετα κριτήρια. Στόχος της πρόβλεψης των πρόσθετων κριτηρίων; Η ελευθερία εμβάθυνσης των διαδικασιών αξιολόγησης από τα ιδιωτικά σχολεία, ανάλογα με την ιδιαίτερη φυσιογνωμία ενός εκάστου.
Επομένως:
Η αξιολόγηση των δομών, των εκπαιδευτικών και του εκπαιδευτικού έργου διενεργείται, με τρόπο αντικειμενικό, με βάση τα κριτήρια του Δημοσίου. Για όποια πρόσθετα κριτήρια προϋποτίθενται προβλέψεις στον Εσωτερικό Κανονισμό του Λειτουργίας που εγκρίνεται από τον οικείο Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Ερώτημα 2ο: Θα υπάρχει πρόγραμμα διδασκαλίας στα ιδιωτικά σχολεία; Ή, επιτέλους, το κάθε ιδιωτικό σχολείο θα ακολουθεί το δικό του πρόγραμμα και θα παρέχει όποιες υπηρεσίες και δραστηριότητες επιλέγει;
Τα δεδομένα:
(α) Ως προς το ωρολόγιο πρόγραμμα:
Τα ιδιωτικά σχολεία είναι υποχρεωμένα να ακολουθούν το ωρολόγιο και αναλυτικό πρόγραμμα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων-όπως κάθε φορά θα ισχύει. Το ίδιο, δηλ., με τα δημόσια σχολεία. Με τον τρόπο αυτό επιτυγχάνεται η συνολική κρατική εποπτεία της εκπαιδευτικής διαδικασίας τόσο για τη δημόσια όσο και για την ιδιωτική εκπαίδευση (παρ. 1).
(β) Ως προς τις πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες
Εκτός από το υποχρεωτικό ωρολόγιο πρόγραμμα, τα ιδιωτικά σχολεία δικαιούνται να παρέχουν πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες. Οι συγκεκριμένες υπηρεσίες παρέχονται στο πλαίσιο διευρυμένου ωραρίου.
Προϋποτίθενται όμως (παρ. 2) ότι:
(i) Το διευρυμένο ωρολόγιο πρόγραμμα δεν είναι δυνατό να υπερβαίνει τις 40 ώρες για κάθε τάξη σχολικής βαθμίδας.
(ii) Οι πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, που αφορούν το σύνολο των μαθητών, γνωστοποιούνται (συμπεριλαμβανόμενες στο διευρυμένο ωρολόγιο πρόγραμμα), στη Διεύθυνση Εκπαίδευσης και
(iii) Οι ώρες απασχόλησης των εκπαιδευτικών κατά το διευρυμένο ωρολόγιο πρόγραμμα για την παροχή των πρόσθετων εκπαιδευτικών υπηρεσιών υπάγονται (εφόσον τους ανατεθούν) στις ώρες της κανονικής εβδομαδιαίας διδασκαλίας.
(γ) Ως προς τις απογευματινές και εκτός διδακτικών ημερών δραστηριότητες
Οι δραστηριότητες αυτές διαθέτουν χαρακτήρα προαιρετικό. Δεν εντάσσονται στο ωρολόγιο πρόγραμμα (ούτε στο υποχρεωτικό ούτε και στο διευρυμένο). Διενεργούνται μετά το τέλος του ωρολογίου προγράμματος. Δεδομένου ότι δεν συνιστούν κανονική εβδομαδιαία διδασκαλία, η ρύθμιση των χρονικών ορίων απασχόλησης και της αμοιβής των εκπαιδευτικών ρυθμίζεται από την εργατική νομοθεσία (παρ. 5).
(δ) Ως προς τη συστέγαση ιδιωτικών σχολείων με κέντρα ξένων γλωσσών, φροντιστήρια και άλλους φορείς εκπαίδευσης
Ο νέος νόμος επαναφέρει τη δυνατότητα συστέγασης με κέντρα ξένων γλωσσών και φροντιστήρια (παρ. 6). Παράλληλα, επιτρέπει και τη συστέγαση με άλλα ιδιωτικά σχολεία, ξένα σχολεία, κέντρα δια βίου μάθησης και άλλους φορείς, (όπως αυτοί προβλέπονται στην υποπαρ. Θ3 της παρ. θ του άρθρου πρώτου ν. 4093/2012).
Επομένως:
Με τη διάταξη του άρθρου 3 η λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων τοποθετείται εντός διευρυμένων, σαφών όμως, ορίων. Θεσμοθετούνται σαφείς προβλέψεις για: (α) το ωρολόγιο πρόγραμμα, (β) τις πρόσθετες εκπαιδευτικές υπηρεσίες, (γ) τις απογευματινές και εκτός διδακτικών ημερών δραστηριότητες, (δ) τη συστέγαση ιδιωτικών σχολείων με κέντρα ξένων γλωσσών, φροντιστήρια και άλλους φορείς εκπαίδευσης. Τα συγκεκριμένα όρια προσδιορίζονται ως απολύτως δεσμευτικά για τα ιδιωτικά σχολεία.
Ερώτημα 3ο: Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης καθίσταται διακοσμητικός;
Τα δεδομένα:
Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης (όπως ο τελευταίος επιλέγεται κατά το άρθρο 30 του νέου νόμου) καθίσταται κομβικής σημασίας. Ο Διευθυντής Εκπαίδευσης είναι εκείνος που, βάσει του άρθρου 4 του νέου νόμου, κρίνει την αντίθεση ή μη του Κανονισμού Λειτουργίας του ιδιωτικού σχολείου με τις εκάστοτε ισχύουσες διατάξεις και προβαίνει (η δεν προβαίνει) στην έγκρισή του.
Επιπλέον, ο σημαντικός ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης αποδεικνύεται και από το γεγονός ότι λαμβάνει απόφαση για τον ορισμό και την αντικατάσταση των Διευθυντών και Υποδιευθυντών των ιδιωτικών σχολείων (όπως κατωτέρω, υπό ερώτημα 7, αναλύεται).
Επομένως:
Ο ρόλος του Διευθυντή Εκπαίδευσης κάθε άλλο παρά διακοσμητικός αποδεικνύεται. Μεταξύ των ουσιαστικών και σημαντικών αρμοδιοτήτων του είναι η έγκριση του Κανονισμού Λειτουργίας των Ιδιωτικών Σχολείων που εποπτεύει. Επίσης ο ορισμός και η αντικατάσταση των Διευθυντών και Υποδιευθυντών τους.
Ερώτημα 4ο: Επιτεύχθηκε, εν τέλει, η ποδηγεσία των εκπαιδευτικών μέσα από την αναγνώριση του δικαιώματος του ιδιοκτήτη να συμμετέχει στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων;
Τα δεδομένα:
Πολύ λόγος έχει γίνει για τη διάταξη το άρθρο 5 του νέου νόμου. Και, προφανώς, χωρίς ουσία. Η συμμετοχή του ιδιοκτήτη, εφόσον είναι εκπαιδευτικός, στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων δεν είναι νέα. Προβλεπόταν και στον προϋφιστάμενο νόμο (άρθρο 9 παρ. 3 ν. 682/1977). Η νέα πρόβλεψη επεκτείνει, απλώς, την ίδια δυνατότητα και υπό τις ίδιες προϋποθέσεις στα μέλη, στους εταίρους και τους μετόχους του ιδιοκτήτη-νομικού προσώπου, στις περιπτώσεις εκείνες που ο ιδιοκτήτης δεν είναι φυσικό πρόσωπο. Ο λόγος; Η διαφορετική, πλέον, οργάνωση πολλών ιδιωτικών σχολείων και η μη ύπαρξη μόνο ενός ιδιοκτήτη-φυσικού προσώπου.
Επομένως:
Ο ιδιοκτήτης του ιδιωτικού σχολείου είχε και κατά το παρελθόν το δικαίωμα να συμμετέχει (ούτως ή άλλως-εφόσον ήταν εκπαιδευτικός), στις συνεδριάσεις του Συλλόγου Διδασκόντων. Η άσκηση του συγκεκριμένου δικαιώματος απλά διευρύνθηκε. Δικαιούνται πλέον να το ασκήσουν οι ιδιοκτήτες του νομικού προσώπου στο οποίο ανήκει το ιδιωτικό σχολείο. Υπό την ίδια, αυτονόητη, προϋπόθεση: να είναι εκπαιδευτικοί.
Ερώτημα 5ο: Η υποβοήθηση του ανταγωνισμού μεταξύ των ιδιωτικών σχολείων, είναι αναγκαία; Και, επιπρόσθετα, θα πρέπει να την επιβαρυνθούν, και πάλι, οι «συνήθεις ύποπτοι»-εκπαιδευτικοί;
Τα δεδομένα:
Το άρθρο 6 του νέου νόμου, έρχεται να προσθέσει στο ισχύον καθεστώς του ν. 682/1977 (άρθρο 12 παρ. 4) τη δυνατότητα περαιτέρω αξιοποίησης των εγκαταστάσεων των ιδιωτικών σχολείων. Το πεδίο δραστηριότητάς τους διευρύνεται. Ο μεταξύ τους (υγιής) ανταγωνισμός ενισχύεται. Επομένως, και η προσπάθειά τους για παροχή περισσότερων και ποιοτικά αναβαθμισμένων υπηρεσιών. Οι μόνοι ωφελημένοι θα αποδειχθούν, φυσικά, οι μαθητές.
Οι διευρυμένες εκπαιδευτικές υπηρεσίες απαιτούν, αυτονοήτως, την απασχόληση αντίστοιχου ανθρώπινου δυναμικού. Νέες θέσεις εργασίας αναμένεται να δημιουργηθούν. Ιδίως στον κλάδο των εκπαιδευτικών-ένα κλάδο με έντονη ανεργία.
Η περαιτέρω (πρόσθετη) απασχόληση των εκπαιδευτικών προστατεύεται από τις διατάξεις της εργατικής νομοθεσίας. Τόσο ως προς την αμοιβή όσο και ως προς τα χρονικά όρια εργασίας. Η συγκεκριμένη, πρόσθετη, απασχόληση θεσπίζεται ως προαιρετική. Απαιτεί, αυτονοήτως, τη σύμφωνη γνώμη του εκπαιδευτικού. Συνεπώς, κάθε αντίδραση περί αθέμιτης εκμετάλλευσης των εκπαιδευτικών κατά την παροχή πρόσθετων υπηρεσιών από τα ιδιωτικά σχολεία βάλει, στην πραγματικότητα, κατά της αποτελεσματικότητας της ίδιας της εργατικής νομοθεσίας. Η επιχειρηματολογία των πολεμίων της συγκεκριμένης ρύθμισης, ίσως θα πρέπει να αναζητήσει διαφορετικά ερείσματα.
Επομένως:
Διευρύνονται, μέσα σε προκαθορισμένο πλαίσιο, οι δράσεις και εκπαιδευτικές υπηρεσίες που παρέχουν τα ιδιωτικά σχολεία. Τούτο θα ωφελήσει τον μεταξύ τους ανταγωνισμό και, αυτονοήτως, τους μαθητές. Η ενασχόληση των εκπαιδευτικών με τις συγκεκριμένες δράσεις και υπηρεσίες δεν ορίζεται ως υποχρεωτική. Σε κάθε περίπτωση: οι εκπαιδευτικοί προστατεύονται από την εργατική νομοθεσία και τα χρονικά όρια εργασίας. Λογικώς αναμενόμενη και η διεύρυνση των θέσεων εργασίας.
Ερώτημα 6ο: Τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων θα διέπουν σαφείς κανόνες ή επαφίεται, λογικά, στην καλή διάθεση και επιχειρηματική ελευθερία του ιδιοκτήτη;
Τα δεδομένα:
Η διάταξη του άρθρου 7 του νέου νόμου προβαίνει σε σαφείς προβλέψεις σχετικά με τις εγγραφές, μετεγγραφές και τη φοίτηση μαθητών στα ιδιωτικά σχολεία.
Αποσαφηνίζει, εισαγωγικά, πως ισχύουν, για συγκεκριμένα θέματα, οι κανόνες που ισχύουν για τους μαθητές των ιδιωτικών σχολείων. Όσον αφορά, συγκεκριμένα: την έναρξη και λήξη του σχολικού και διδακτικού έτους, τις εγγραφές, μετεγγραφές, απουσίες και δοκιμασίες, τη βαθμολογία, τις πειθαρχικές ποινές, την επανάληψη της φοίτησης, την προαγωγή και απόλυση των μαθητών.
Προβλέπει, επιπρόσθετα, την απευθείας μετεγγραφή μαθητή από ιδιωτικό σε δημόσιο σχολείο, από δημόσιο σε ιδιωτικό ή από ιδιωτικό σε άλλο ιδιωτικό σχολείο, του ίδιου ή άλλου ιδιοκτήτη, καθ’ όλη τη διάρκεια του σχολικού έτους. Επίσης: την εγγραφή των μαθητών κατά τη σειρά αποδοχής από το σχολείο της αίτησης εγγραφής τους.
Διευκρινίζει πως η μη επανεγγραφή ή απομάκρυνση μαθητή από το ιδιωτικό σχολείο κατά τη διάρκεια του σχολικού έτους δεν επιτρέπεται για λόγους μειωμένης απόδοσης. Την επιτρέπει για συγκεκριμένους λόγους. Ύστερα όμως, σε κάθε περίπτωση, από απόφαση του Συλλόγου των διδασκόντων: (i) για πειθαρχικό παράπτωμα του μαθητή, (ii) για παράβαση του εσωτερικού κανονισμού του σχολείου.
Καθιστά, τέλος, μη υποχρεωτική την επανεγγραφή μαθητή σε περίπτωση μη ολοσχερούς εξόφλησης διδάκτρων δύο (2) σχολικών ετών. Η τελευταία αυτή ρύθμιση στοχεύει στην αποθάρρυνση στρατηγικών κακοπληρωτών σε βάρος του σχολείου και, εν τέλει, των λοιπών συνεπών γονέων.
Επομένως:
Οι κανόνες που διέπουν τη λειτουργία των ιδιωτικών σχολείων δεν επαφίενται στον ιδιοκτήτη. Τίθενται, με τρόπο διαυγή όσο και αυστηρό, από την Πολιτεία. Είναι εκείνοι που, κατά βάση, διέπουν τη λειτουργία και των δημόσιων σχολείων. Οι ιδιαίτερες ρυθμίσεις συνάδουν, κατά βάση, με τις ιδιαιτερότητες των ιδιωτικών σχολείων.
Ερώτημα 7ο: Διευθυντές και Υποδιευθυντές: Όποιον επιλέξει ο σχολάρχης;
Τα δεδομένα:
Κατά το άρθρο 8 παρ. 1 του νέου νόμου, ο Διευθυντής του ιδιωτικού σχολείου και οι προαιρετικώς οριζόμενοι Υποδιευθυντές ορίζονται και αντικαθίστανται με απόφαση του Διευθυντή Εκπαίδευσης. Ο ιδιοκτήτης του σχολείου προτείνει, απλώς, το (κατ’ εκείνον) κατάλληλο πρόσωπο για τη θέση του Διευθυντή. Οι εξουσίες του δεν διευρύνθηκαν.
Περαιτέρω, κατά την παρ. 2 του άρθρου 8, για τον διορισμό Διευθυντών και Υποδιευθυντών αξιώνεται η συνδρομή των τυπικών προϋποθέσεων που ισχύον στα δημόσια σχολεία. Και στη περίπτωση αυτή όμως, τη συνδρομή (ή μη) των απαιτούμενων προϋποθέσεων θα κρίνει ο οικείος Διευθυντής Εκπαίδευσης.
Επομένως:
Η επιλογή, τοποθέτηση και αντικατάσταση των Διευθυντών και (τυχόν) Υποδιευθυντών των ιδιωτικών σχολείων διέπεται από συγκεκριμένα κριτήρια και κανόνες. Δεν αποτελεί όμως προνόμιο του ιδιοκτήτη. Εναπόκειται στη διακριτική ευχέρεια του Διευθυντή Εκπαίδευσης.
Ερώτημα 8ο: Βρέθηκε νόμιμη δικαιολογία για τη μείωση των αποδοχών των εκπαιδευτικών;
Τα δεδομένα:
Το άρθρο 9 παρ. 1 του νέου νόμου προσδιορίζει το πλαίσιο εντός του οποίου είναι δυνατή η μείωση των ωρών εργασίας των εκπαιδευτικών. Προϋποτίθεται όμως σχετική βούληση και αίτησή τους.
Με τη συγκεκριμένη ρύθμιση αναγνωρίζεται ένα (αυτονόητο) δικαίωμα των εκπαιδευτικών.
Αντιμετωπίζεται όμως και ένα, ακόμα, ενδεχόμενο: η μη συμπλήρωση των ωρών απασχόλησης των εκπαιδευτικών από εκείνες του διοριστηρίου τους. Αυτονοήτως, στην περίπτωση αυτή, οι αποδοχές του εκπαιδευτικού θα είναι αντίστοιχα απομειωμένες.
Με την παρ. 2 του άρθρου 9 ρυθμίζονται θέματα ενίσχυσης της απασχόλησης και του εισοδήματος των εκπαιδευτικών. Προβλέπεται η δυνατότητα παροχής των υπηρεσιών τους σε σχολεία, φροντιστήρια ξένων γλωσσών και λοιπούς φορείς του ίδιου ή διαφορετικών ιδιοκτητών. Καθίσταται εφικτή, επομένως, ο ενίσχυση του εισοδήματός τους από περισσότερες πηγές. Τα σχετικά κωλύματα διορισμού αίρονται.
Επομένως:
Η απασχόληση και αμοιβές των εκπαιδευτικών εξορθολογίζονται. Παρέχεται όμως η δυνατότητα πρόσθετης απασχόλησης και εισοδημάτων. Για τους ικανότερους. Για κείνους που, εν τέλει, θα το επιλέξουν.
Ερώτημα 9ο: Οι απολύσεις των εκπαιδευτικών καθίστανται, επιτέλους, ελεύθερες και ανέλεγκτες;
Τα δεδομένα:
Με το άρθρο 10 του νέου νόμου, οι συμβάσεις εργασίας των ιδιωτικών εκπαιδευτικών τοποθετούνται σε μια νέα, εντελώς νέα, βάση. Καθίστανται, συγκεκριμένα, αορίστου χρόνου. Κατά συνέπεια, ως προς τα τμήμα της πρόσληψης, της απασχόλησης και της λύσης της συμβατικής σχέσης, ρυθμίζονται πλέον από τις διατάξεις της κοινής εργατικής νομοθεσίας. (Με τη ρητή επιφύλαξη των ειδικών διατάξεων για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς-ιδίως του άρθρου 36 ν. 682/1977).
Η συγκεκριμένη ρύθμιση δεν ισοδυναμεί με ελεύθερες απολύσεις, όπως (μάλλον κακόπιστα) υποστηρίζεται.
Να λάβουμε, επιπρόσθετα, υπόψη μας πως και σε άλλους, σημαντικούς, τομείς της οικονομίας (τους οποίους θα χαρακτηρίζαμε δημοσίου ενδιαφέροντος-λ.χ. τον τομέα της υγείας) οι συμβάσεις εργασίας διέπονται, επίσης, από την εργατική νομοθεσία. (Περαιτέρω: Μήπως δεν λαμβάνουμε, επαρκώς, υπόψη μας τα δεινά που έχει επιφέρει η μονιμότητα στον δημόσιο τομέα;)
Μιλάμε για τη συνταγματική επιταγή της προστασίας (και) της ιδιωτικής παιδείας. Δεν οφείλουμε όμως να λάβουμε υπόψη μας και την συνταγματικά, επίσης, προστατευόμενη οικονομική και επιχειρηματική ελευθερία;
Οι ιδιοκτήτες των ιδιωτικών σχολείων φέρουν εξ ολοκλήρου τον επιχειρηματικό κίνδυνο της δραστηριότητας του σχολείου. Δεν γίνεται, αλήθεια, κατανοητό για ποιον λόγο θα έπρεπε να παρεμποδίζεται η απομάκρυνση ενός εκπαιδευτικού που ανεπαρκώς εκπληρώνει τις υποχρεώσεις του; Ποιος άλλος βλάπτεται, στην περίπτωση αυτή, εκτός από τους μαθητές-τα παιδιά μας δηλαδή; Κι ακόμα: για ποιον λόγο θα πρέπει ένας εκπαιδευτικός να απολαμβάνει προστασία υψηλότερη από άλλους εργαζόμενους σε κρίσιμους τομείς απασχολούμενους; Από έναν γιατρό λ.χ.; Και στο ίδιο, ακριβώς, πλαίσιο: Για ποιον, άραγε, λόγο θα πρέπει ένας εκπαιδευτικός (καλός ή κακός) να απολαμβάνει μονιμότητα αντίστοιχη των δημοσίων υπαλλήλων ενώ ένας γιατρός όχι;
Κι ανεξάρτητα από όλα τούτα: Μοιάζει απολύτως ανεδαφικός ο ισχυρισμός για ελεύθερες και ανέλεγκτες, πλέον, απολύσεις των εκπαιδευτικών. Η εργατική νομοθεσία απαγορεύει καταγγελίες συμβάσεων εργασίας για λόγους αθέμιτους. Η συγκεκριμένη ρύθμιση εξειδικεύει, εκ περισσού, και περαιτέρω διευρύνει τη συγκεκριμένη απαγόρευση.
Επομένως:
Η αδυναμία καταγγελίας των συμβάσεων εργασίας των εκπαιδευτικών δεν έμοιαζε ούτε λογική ούτε και νομικά δόκιμη επιλογή. Αποκαταστάθηκε, απλά, η λογική με την υπαγωγή των συμβάσεων των εκπαιδευτικών στην προστασία της εργατικής νομοθεσίας. Κι η συγκεκριμένη προστασία είναι, και παραμένει, απολύτως ισχυρή.
Ερώτημα 10ο: Κινδυνεύουμε, μήπως, από τη λειτουργία ξένων σχολείων;
Τα δεδομένα:
Με τις διατάξεις των άρθρων 12 και 13 του νέου νόμου διευκολύνεται και ενισχύεται η λειτουργία των ξένων σχολείων. Αποκτούν, πλέον, τη δυνατότητα να λειτουργούν και σχολικές μονάδες άλλων βαθμίδων εκπαίδευσης, από εκείνες για τις οποίες είχαν, αρχικά, ιδρυθεί. Αποκτούν, επίσης, τη δυνατότητα μετάκλησης στην Ελλάδα και απασχόλησης αλλοδαπών εκπαιδευτικών. Για το τελευταίο τούτο: Για ποιον, άραγε, λόγο, δεν προβλέπεται η αντίστοιχη δυνατότητα και στα ελληνικά ιδιωτικά σχολεία;
Επομένως:
Από τη λειτουργία των ξένων σχολείων δεν κινδυνεύουμε. Η ενίσχυση και διευκόλυνση της λειτουργίας τους συμβάλλει στον υγιή ανταγωνισμό. Και τούτο μόνον προς όφελος των μαθητών μπορεί να αποβεί. Ευκταίο, στο πλαίσιο αυτό, να παρασχεθεί η δυνατότητα και στα ελληνικά ιδιωτικά σχολεία να μετακαλούν αλλοδαπούς εκπαιδευτικούς.
Κάποιοι αρέσκονται να μιλούν για «ιερές αγελάδες».
Κάποιοι, μάλιστα, θέλουν να πιστεύουν πως, πράγματι, υπάρχουν.
Προσωπικά: ΟΧΙ.
Κι ακόμα περισσότερο: Δεν προτίθεμαι να συν-διαμαρτυρηθώ στην πλατεία Κλαυθμώνος (ή όπου αλλού) για την κατάργηση προνομίων βλαπτικών για την ευγενή άμιλλα, τον υγιή ανταγωνισμό, την εκπαίδευση και, εν τέλει, τη χώρα και την ανάπτυξή της.
Εξάλλου: η δραστική διείσδυση του κράτους στον χώρο της επιχειρηματικότητας έχει αποδειχθεί, ιστορικά, μοντέλο παρωχημένο. Καιρός ήταν να λάβουν χώρα οι αναγκαίες διορθωτικές κινήσεις και στον χώρο της ιδιωτικής εκπαίδευσης.
Ο (νέος) νόμος αποδεσμεύει την ιδιωτική εκπαίδευση από ένα απολύτως αναχρονιστικό και παρωχημένο ρυθμιστικό πλαίσιο. Κινείται, αναμφίβολα, προς την ορθή κατεύθυνση.
Για τη θετική του επίδραση δικαιούμαστε ήδη, με ασφάλεια, να τοποθετηθούμε.-
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 9 Αυγούστου 2020.
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.