Με κίνδυνο να «προδοθεί» η ηλικία μου οφείλω, εισαγωγικά, να δηλώσω ότι γραφομηχανή έμαθα στις αρχές της δεκαετίας του 1980. Μια, καινούρια τότε, Olivetti ήταν εκείνη που με ανέχθηκε (οι νεότεροι και οι επιλήσμονες ας ανατρέξουν στο διαδίκτυο για τις σχετικές εικόνες).
Εκείνη την εποχή αν κάποιος μιλούσε για τεχνολογία, ενδεχομένως το μυαλό μας να πήγαινε, αν πήγαινε, στις (ηλεκτρικές) γραφομηχανές (με το «μπαλάκι») που επρόκειτο να ακολουθήσουν.
Εκείνη την εποχή δεν υπήρχε στο μυαλό μας η έννοια του internet, του email ή της τηλεδιάσκεψης.
Εκείνη τη εποχή δεν ήταν δυνατό να φανταστούμε με ποιο τρόπο η τεχνολογία θα ήταν δυνατό να αξιοποιηθεί από μια ανώνυμη εταιρεία ή ένα δικηγορικό γραφείο (τότε δεν υπήρχαν, καν, δικηγορικές εταιρείες).
Κοντεύουν όμως σαράντα χρόνια από τότε.
Οι αλλαγές, έκτοτε, σαρωτικές.
Και στο δίκαιο των Ανωνύμων Εταιρειών!
(βλ. σχετικά Ο νέος νόμος για τις ανώνυμες εταιρείες και Ανώνυμες Εταιρείες: ο νέος νόμος).
Ο πρόσφατος νόμος
Ο πρόσφατος νόμος (4548/2018) για τις ανώνυμες εταιρείες παρέχει σωρεία ευχερειών που σχετίζονται με την αξιοποίηση της τεχνολογίας. Που, το δίχως άλλο, κάνουν τη ζωή μας (επιχειρηματιών, λογιστών, δικηγόρων) πιο εύκολη. Που βοηθούν στην περισσότερο εύρυθμη και αποτελεσματική λειτουργία της ίδιας της ανώνυμης εταιρείας.
Αξιοσημείωτο όμως είναι πως η χρήση της τεχνολογίας δεν επιβάλλεται από το νόμο. Σε σειρά διατάξεών του παρέχει την ευχέρεια καταστατικών προβλέψεων για την αξιοποίησή της.
Η δυνατότητα αξιοποίησης της τεχνολογίας
Ενδεικτικά, και μόνον, μπορεί κάποιος να αναφερθεί στις διατάξεις του νέου νόμου που αναφέρονται (υπό την προϋπόθεση βεβαίως αντίστοιχων καταστατικών προβλέψεων):
Στη λειτουργία του Διοικητικού Συμβουλίου
- Δυνατότητα διενέργειας συνεδριάσεων του Διοικητικού Συμβουλίου με τηλεδιάσκεψη (άρθρο 90).
- Δυνατότητα λήψης αποφάσεων από το Διοικητικό Συμβούλιο με ανταλλαγή email (άρθρο 94).
Στην άσκηση δικαιωμάτων των μετόχων
- Δυνατότητα των μετόχων: (α) να ζητήσουν ενημέρωση με email για τις επικείμενες Γενικές Συνελεύσεις των εταιρειών (άρθρο 122) αλλά και (β) να τους αποσταλούν με email οι προς ψήφιση, από την τακτική Γενική Συνέλευση, χρηματοοικονομικές τους καταστάσεις (άρθρο 123).
- Υποχρέωση των εταιρειών να συμμορφώνονται με τέτοια αιτήματα.
Στις διαδικασίες της Γενικής Συνέλευσης
- Δυνατότητα των μετόχων να συμμετάσχουν σε Γενική Συνέλευση (άρθρο 125) από απόσταση (on line-real time) με οπτικοακουστικά ή ηλεκτρονικά μέσα.
- Δυνατότητα των μετόχων να συμμετάσχουν σε ψηφοφορία Γενικής Συνέλευσης από απόσταση που διεξάγεται πριν από αυτή-με «επιστολική» ψήφο (άρθρο 126). Η συγκεκριμένη μάλιστα δυνατότητα αξιοποιείται: (α) με τη διάθεση των θεμάτων και των ψηφοδελτίων μέσω διαδικτύου και (β) με τη συμπλήρωση των ψηφοδελτίων με ηλεκτρονικό τρόπο. Σημειώνεται πως όταν διενεργείται ψηφοφορία από απόσταση είναι υποχρεωτική (εύλογα) η φανερή ψηφοφορία (άρθρο 131) αλλά και η υποχρέωση της εταιρείας να διασφαλίζει την ταυτότητα του συμμετέχοντος στη διαδικασία και την ηλεκτρονική ή άλλη σύνδεση.
- Δυνατότητα μη μετόχων-μελών ΔΣ, ελεγκτών ή τρίτων να συμμετάσχουν σε Γενική Συνέλευση με ηλεκτρονικά μέσα (άρθρο 127)
- Δυνατότητα των μετόχων να διορίζουν, ανακαλούν και αντικαθιστούν (ηλεκτρονικά) τους αντιπροσώπους τους (άρθρο 128)
- Δυνατότητα διενέργειας Γενικών Συνελεύσεων χωρίς συνεδρίαση (άρθρο 135) όταν όλοι οι μέτοχοι έχουν γνωστοποιήσει στην εταιρεία τις ηλεκτρονικές τους διευθύνσεις. Στις περιπτώσεις αυτές η πρόταση του Διοικητικού Συμβουλίου αποστέλλεται ηλεκτρονικά στους μετόχους μαζί με: (α) σχέδιο απόφασης, (β) τη σχετική εισήγηση του Διοικητικού Συμβουλίου, (γ) τον τρόπο δήλωσης της αποδοχής ή της άρνησης αλλά και την προθεσμία απάντησης-αποστολής της ψήφου από μέρους των μετόχων (7-30 ημέρες). [Σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο οι μέτοχοι δικαιούνται να υποβάλλουν, ηλεκτρονικά επίσης, αιτήματα πληροφόρησης εντός τριών ημερών από τη λήψη της πρότασης του Διοικητικού Συμβουλίου. Τα αιτήματα αυτά είναι υποχρεωτικό να απαντηθούν μέσα σε δύο ημέρες από τη λήψη τους].
- Δυνατότητα προσυπογραφής πρακτικών Γενικής Συνέλευσης χωρίς να λάβει χώρα συνεδρίαση (άρθρο 136) σε συνδυασμό με τη δυνατότητα αντικατάστασης των υπογραφών των μετόχων με ηλεκτρονική αλληλογραφία.
Στις Ενώσεις Μετόχων
- Δυνατότητα παροχής πληροφοριών από Ενώσεις Μετόχων (άρθρο 144) μέσω διαδικτύου σχετικά με τα δικαιώματα των μετόχων, επενδυτών αλλά και τους τρόπους της, μεταξύ τους, επώνυμης, συνεννόησης
Η (επιβεβλημένη αλλά και λελογισμένη) αξιοποίηση της τεχνολογίας και των ευχερειών της
Εκατό, σχεδόν, χρόνια από την ψήφιση του πρώτου νόμου για τις ανώνυμες εταιρείες (2190/1920) και σαράντα, σχεδόν, χρόνια από τότε που έμαθα γραφομηχανή είναι πάρα πολλά.
Έτσι (νομίζω πως) «δικαιούμαι» εντονότατα να προτρέψω στην αξιοποίηση των ευχερειών (και) του πρόσφατου νόμου για τη χρήση της τεχνολογίας.
Το νομικό υπόβαθρο υπάρχει. Το μόνο που απομένει είναι η (ύστερα από αξιολόγηση αλλά και λελογισμένη) ενσωμάτωση των αντίστοιχων ευχερειών στα καταστατικά των ανωνύμων εταιρειών-που ούτως ή άλλως επιβάλλεται να ευθυγραμμισθούν στα νέα δεδομένα και επιταγές του νόμου.
Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 13 Ιανουαρίου 2019.
