Άρθρα(Καταστατικές) Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων

(Καταστατικές) Διαδικαστικές Προϋποθέσεις Συμμετοχής Σε ΓΣ Μη Εισηγμένων (άρ. 124 §§2-5 ν. 4548/2018): Η Γενική Συνέλευση είναι το ανώτατο όργανο της ΑΕ. Μας απασχόλησε, ως εκ τούτου, το (μείζονος σημασίας) δικαίωμα συμμετοχής στις εργασίες της. Επίσης, οι δικαιούμενοι, από το νόμο, να συμμετάσχουν σε ΓΣ: διαπιστώνουμε πως για να συμμετάσχει κάποιος στις εργασίες της απαιτείται να συντρέχουν δύο «απλές» προϋποθέσεις: (α) να έχει την μετοχική ιδιότητα και (β) να την αποδεικνύει. Είναι, όμως, δυνατό το καταστατικό να θεσπίσει, περαιτέρω, διαδικαστικές προϋποθέσεις;

Οι Ολιγομετοχικές & Πολυμετοχικές ΑΕ

Η τεχνολογική εξέλιξη επιτρέπει την ταχύτερη και αμεσότερη ταυτοποίηση των μετόχων. Οι διαδικαστικές προϋποθέσεις που έθετε το προϊσχύσαν θεσμικό πλαίσιο αξιολογήθηκε, ήδη, ότι δεν είναι αναγκαίο να παραμένουν ως υποχρεωτικές (:αναγκαστικό δίκαιο). Απαιτείται, μόνον-κατά τα προαναφερθέντα, η ύπαρξη και απόδειξη της μετοχικής ιδιότητας.

Η συντριπτική πλειονότητα, εξάλλου, των επιχειρήσεων στη χώρα μας είναι οικογενειακές˙ επομένως ολιγομετοχικές. Οι μέτοχοι γνωρίζονται μεταξύ τους. Δεν απαιτείται, κατά τούτο, η υιοθέτηση πανηγυρικών διαδικασιών προκειμένου να καταστεί δυνατή η συμμετοχή τους στη ΓΣ.

Δεν μπορούμε, όμως, να παραγνωρίσουμε πως υφίστανται κι εκείνες οι ΑΕ (εισηγμένες και μη) που απαριθμούν πλήθος μετόχων. Η υποχρέωση (και δυνατότητα) εξακρίβωσης της μετοχικής ιδιότητας κατά την ημέρα διεξαγωγής της ΓΣ, στις εν λόγω ΑΕ, ενδέχεται να δημιουργεί προβλήματα, εν τέλει, τη διεξαγωγή της.

Για τη διαχείριση του συγκεκριμένου θέματος, ο νόμος επιτρέπει να θεσπίζονται από το καταστατικό πρόσθετες διαδικαστικές προϋποθέσεις συμμετοχής στη ΓΣ. Οι προϋποθέσεις αυτές στοχεύουν στον ασφαλή και ταχύτερο, εν τέλει, έλεγχο της νομιμοποίησης των μετόχων που δικαιούνται να συμμετάσχουν στη ΓΣ. Εξυπηρετούν, επίσης, το συμφέρον των ίδιων των μετόχων. Αποκτούν, με τον τρόπο αυτό, τη δυνατότητα να έλθουν σε επαφή με τους λοιπούς μετόχους και να ασκήσουν αποτελεσματικότερα τα δικαιώματά τους στη ΓΣ (11/2016 ΠολΠρωτΚω, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Καταστατικές Προϋποθέσεις Νομιμοποίησης

 

Κατάθεση Μετοχών & Εγγράφων Αντιπροσώπευσης και Εκπροσώπησης

 

Ως προς τις μετοχές:

Το καταστατικό ΑΕ (μη εισηγμένης και χωρίς άυλες μετοχές–άρ. 124 §2 εδ. α΄) είναι δυνατό (κι όχι, πλέον, υποχρεωτικό) να εξαρτά τη συμμετοχή στη ΓΣ από την προηγούμενη κατάθεση των μετοχών. Η εν λόγω κατάθεση είναι δυνατό να λάβει χώρα: (α) στο ταμείο της εταιρείας, (β) στο Ταμείο Παρακαταθηκών και Δανείων. Επίσης (γ) σε οποιοδήποτε πιστωτικό ίδρυμα ή επιχείρηση επενδύσεων, που λειτουργεί στην Ελλάδα ή σε άλλο κράτος-μέλος και έχει το δικαίωμα να δέχεται τίτλους προς φύλαξη. Τέλος (δ) σε άλλα πρόσωπα, τα οποία αναγράφονται στην πρόσκληση για διεξαγωγή ΓΣ. Το καταστατικό, πάντως, μπορεί να περιορίζει τη δυνατότητα κατάθεσης των μετοχών σε ορισμένα (ή συγκεκριμένο-μόνον), από αυτά, πρόσωπα. Κι όταν τέτοιες εξειδικεύσεις ελλείπουν, ο προσδιορισμός τους θα λάβει χώρα από το ΔΣ κατά τη σύγκληση της ΓΣ.

Όταν, πάντως, υφίστανται τέτοιες καταστατικές προβλέψεις, ευκταίο είναι το ίδιο το καταστατικό να εξειδικεύει τη διαδικασία κατάθεσης των μετοχών και τον τρόπο απόδειξης της τήρησής της. Αναγκαίο, όμως, να τίθεται και συγκεκριμένη προθεσμία για την κατάθεση των μετοχών-πριν τη ΓΣ. Αρκεί, φυσικά, να μην παρακωλύεται, μέσω αυτής, η συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ. Κι όταν μια τέτοια (καταστατική) προθεσμία ελλείπει, εύλογα θα ερμηνεύεται ότι η κατάθεση είναι δυνατό να διενεργηθεί έως την ημέρα διεξαγωγής της ΓΣ (κατά τα προβλεπόμενα στην §1 του άρ. 124).

Η (ενδεχομένως τιθέμενη) καταστατική διαδικασία νομιμοποίησης απαιτείται να αφορά το σύνολο των μετόχων. Διαφορετική πρόβλεψη θα παραβίαζε την αρχή της ίσης μεταχείρισης των μετόχων.

Ως προς τα έγγραφα αντιπροσώπευσης και εκπροσώπευσης:

Είναι δυνατή, επίσης, καταστατική πρόβλεψη, με βάση την οποία η συμμετοχή στη ΓΣ εξαρτάται από την προηγούμενη υποβολή στην ΑΕ των εγγράφων αντιπροσώπευσης των μετόχων. Επί, δε, νομικών προσώπων-μετόχων, των εγγράφων εκπροσώπησης..

Αναγκαίο, όμως, να ορίζεται, καταστατικά, προθεσμία υποβολής των εν λόγω εγγράφων. Και η συγκεκριμένη προθεσμία ελέγχεται για καταχρηστικότητα: δεν είναι ανεκτό να δυσχεραίνει ή καθιστά αδύνατη τη συμμετοχή των μετόχων στη ΓΣ.

Οι οδηγίες για τον ακριβή τρόπο και χρόνο κατάθεσης των μετοχών και των εγγράφων αντιπροσώπευσης και εκπροσώπησης πρέπει να γνωστοποιούνται, μέσω της πρόσκλησης, στους μετόχους. Σε διαφορετική περίπτωση, η επακόλουθη απόφαση της ΓΣ είναι ακυρώσιμη (άρ. 137 §1). Η κατάθεση των μετοχών και των ανωτέρω εγγράφων θα ήταν ανεκτό να μην είναι αυτοπρόσωπη (λ.χ. μέσω e-mail ή ταχυδρομικής αποστολής).

Δέσμευση Μετοχών

Είναι, περαιτέρω, δυνατή η καταστατική πρόβλεψη για τη δέσμευση των μετοχών που κατατίθενται. Η θέσπιση, δηλ. αδυναμίας ανάληψης ή εκποίησής τους πριν από τη διεξαγωγή της ΓΣ (άρ. 124 §2 εδ. α΄). Να σημειωθεί πως στοχεύει η συγκεκριμένη ρύθμιση στη διασφάλιση της διατήρησης της μετοχικής ιδιότητας κατά τον συγκεκριμένο χρόνο.

Κατάρτιση Πίνακα Μετόχων

Όταν έχει θεσπιστεί υποχρέωση κατάθεσης των μετοχών και των τυχόν εγγράφων αντιπροσώπευσης ή εκπροσώπησης είναι ενδεχόμενο να προβλέπεται και η (προ 24ώρου-τουλάχιστον) σύνταξη πίνακα εμπροθέσμων μετόχων. Στον συγκεκριμένο πίνακα, που συντάσσεται από το ΔΣ, θα καταγράφονται οι μέτοχοι που έχουν εμπροθέσμως καταθέσει τις μετοχές τους και ενδεχομένως, τα έγγραφα αντιπροσώπευσης ή εκπροσώπησης.

Ελάχιστο περιεχόμενο του ως άνω πίνακα συνιστούν: τα ονοματεπώνυμα των μετόχων, οι διευθύνσεις τους και ο αριθμός μετοχών & ψήφων καθενός από αυτούς. Επίσης, τα ονοματεπώνυμα και οι διευθύνσεις τυχόν αντιπροσώπων ή εκπροσώπων τους (άρ. 124 §4). Παράλληλα, συμπεριλαμβάνονται στον πίνακα αυτό και οι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου που κατέθεσαν μετοχές (λ.χ. προνομιούχοι μέτοχοι χωρίς δικαίωμα ψήφου). Επίσης, τρίτα πρόσωπα, δικαιούμενα να συμμετάσχουν στη ΓΣ, τα οποία κατέθεσαν μετοχές και λοιπά νομιμοποιητικά έγγραφα (λ.χ. επικαρπωτές και ενεχυρούχοι δανειστές).

Ο ανωτέρω πίνακας θα τίθεται υπόψη των μετόχων, όπως το καταστατικό ορίζει (ενδ.: με τοιχοκόλληση ή αποστολή του με e-mail).

Τυχόν μη συμπερίληψη μετόχου στον πίνακα του ΔΣ δεν αρκεί για να τον αποκλείσει από τη ΓΣ. Μόνον η ΓΣ έχει το συγκεκριμένο δικαίωμα (κατά τα οριζόμενα και κατωτέρω αναλυόμενα στο άρ. 124 §5). Και ταυτόχρονα: τυχόν συμπερίληψη μη δικαιούμενου να συμμετάσχει στη ΓΣ δεν δημιουργεί σχετική αξίωσή του.

Μη (ή πλημμελής) σύνταξη του πίνακα καθώς και μη θέση του υπόψη των μετόχων συνιστούν ελαττώματα της διαδικασίας σύγκλησης της ΓΣ. Ως εκ τούτου, ενδέχεται (δύσκολα πάντως) να καταστήσουν ακυρώσιμη τυχόν επακόλουθη απόφαση της ΓΣ (άρ. 137).

Μετ’ Αναβολή ΓΣ

Τι συμβαίνει, άραγε, με την τήρηση των τυχόν (καταστατικά) προβλεπομένων προϋποθέσεων νομιμοποίησης στη μετ’ αναβολή ΓΣ, εφόσον ο πρόεδρος της ΓΣ αναβάλει (κατ΄ άρ. 141 §5 εδ. α΄) τη λήψη αποφάσεων από (τακτική ή έκτακτη) ΓΣ;

Να θυμηθούμε, εδώ, πως η κατόπιν αναβολής ΓΣ αποτελεί συνέχιση της προηγούμενης (άρ. 141 §5 εδ. β΄). Επομένως:

(α) Εφόσον μέτοχος τήρησε τις καταστατικές προϋποθέσεις στην αρχική ΓΣ και εξακολουθεί να τις τηρεί έως την μετ’ αναβολή ΓΣ (λ.χ. οι μετοχές παραμένουν δεσμευμένες στην ΑΕ), δεν είναι αναγκαία κάποια ενέργεια από μέρους του.

(β) Αν, αντίθετα, κάποιος μέτοχος αναλάβει στο μεσοδιάστημα τις δεσμευμένες μετοχές, η υποχρέωση πλήρωσης των καταστατικών προϋποθέσεων αναβιώνει στην μετ’ αναβολή ΓΣ.

(γ) Μέτοχος, τέλος, που πρόκειται να συμμετάσχει στην επαναληπτική, χωρίς να έχει συμμετάσχει και στην αρχική, υποχρεούται να τηρήσει τις διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης που τίθενται από το καταστατικό (άρ. 141 §5 εδ. γ΄).

Μη Συμμόρφωση Με Τις Καταστατικές Προϋποθέσεις Νομιμοποίησης

Σε περίπτωση που μέτοχος δεν συμμορφωθεί με τις διαδικαστικές προϋποθέσεις νομιμοποίησης του μετέχει, καταρχήν, στη ΓΣ. Εκτός αν η ΓΣ αρνηθεί τη συμμετοχή αυτή για σπουδαίο λόγο, που δικαιολογεί την άρνησή της (:δύσκολο, πάντως, να υπάρχει).

Η απόφαση για μη συμμετοχή μετόχου που δεν συμμορφώθηκε με τις ως άνω, καταστατικές, υποχρεώσεις του λαμβάνεται από εκείνους τους μετόχους που εμπρόθεσμα συμμορφώθηκαν. Τούτοι αποφασίζουν με τη συνήθη απαρτία και πλειοψηφία. Τόσο η απόφαση, καθ’ αυτή, όσο και η αιτιολογία της πρέπει να καταγραφούν στο πρακτικό της ΓΣ. Διευκρινίζεται, ωστόσο, ότι η απόφαση αυτή δεν δημιουργεί ουσιαστικό δικαίωμα σε εκείνους οι οποίοι δεν το έχουν, σε εκείνους, δηλ., που δεν είναι μέτοχοι (βλ. αντίστοιχα, 11/2016 ΠολΠρωτΚω με παραπομπή σε 249/1991 ΕφΘεσσ και 866/1990 ΠολΠρωτΘεσσ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

Σπουδαίος λόγος, που αξιολογείται ως ικανός να στηρίξει την άρνηση της συμμετοχής σε μέτοχο που δεν συμμορφώθηκε, νοείται κάποιος που συναρτάται με τον σκοπό των καταστατικών προϋποθέσεων νομιμοποίησης. Τον ασφαλή, δηλ., και ταχύτερο έλεγχο νομιμοποίησης των μετόχων που δικαιούνται να συμμετάσχουν. Σε περίπτωση, επομένως, που δεν είναι δυνατή η διαπίστωση του μετοχικού δικαιώματος κάποιου, νόμιμα η ΓΣ μπορεί να αρνηθεί τη συμμετοχή του (1015/2020 ΑΠ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ). Δικαίως, λοιπόν, τον κίνδυνο μη συμμετοχής στη ΓΣ φέρει ο μη συμμορφούμενος μέτοχος.

Σημαντικό, πάντως, να σημειωθεί πως η δυνατότητα της ΓΣ να αρνηθεί τη συμμετοχή μετόχου δεν είναι δυνατό να αποτελέσει βάση για το αποκλεισμό δυνητικώς ανεπιθύμητου (μετόχου). Ενδεχόμενη έλλειψη σπουδαίου λόγου επιφέρει κακή συγκρότηση της ΓΣ και ακυρώσιμες τις επιγενόμενες αποφάσεις της (άρ. 137§1). Ακυρώσιμη, ωστόσο, είναι και η απόφαση ΓΣ, η οποία επέτρεψε σε μη συμμορφούμενο και ταυτόχρονα, πράγματι μη δικαιούμενο, να συμμετάσχει σε αυτή. Τούτο, εφόσον η συμμετοχή του ήταν αποφασιστική για την επίτευξη απαρτίας ή η ψήφος του αποφασιστική για την επίτευξη πλειοψηφίας (άρ. 137§5 στοιχ. α΄).

Όσα παραπάνω αναφέρονται δε εφαρμόζονται σε περίπτωση αυτόκλητης και καθολικής ΓΣ. Αν, επομένως, συμμετέχουν μέτοχοι που εκπροσωπούν το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου του μετοχικού κεφαλαίου δεν ενδιαφέρει η τήρηση ή μη της όποιας προδικασίας νομιμοποίησης. Υπό την προϋπόθεση, φυσικά, ότι δεν διατυπώνονται επιφυλάξεις ή αντιρρήσεις από κανέναν παριστάμενο (573/2006, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).

 

Έχουν ήδη αρθεί οι παλαιότερες νομοθετικές προβλέψεις για την πιστή τήρηση σειράς διαδικαστικών προϋποθέσεων, προκειμένου να συμμετάσχει ένας μέτοχος σε επικείμενη Γενική Συνέλευση ΑΕ. Ορθά˙ καθώς περιττή, κατά κανόνα, γραφειοκρατία προσέθεταν. Προκύπτει, όμως, ως ανεκτή καταστατική ρύθμιση που θεσπίζει τέτοιες προϋποθέσεις. Η από μέρους του μετόχου τήρηση (ή μη) των συγκεκριμένων προϋποθέσεων θα πρέπει να γίνεται με ιδιαίτερη προσοχή. Αντίστοιχα και η απόκρουση της συμμετοχής μετόχου που δεν τις τήρησε. Δημιουργούνται, σε κάθε περίπτωση, σοβαροί κίνδυνοι για ακύρωση των αποφάσεων που θα ληφθούν. Τι συμβαίνει όμως στην περίπτωση των εισηγμένων; Περί αυτών σε επόμενη αρθρογραφία μας.-