Απαντήσεις στα δέκα, πρώτα, σχετικά ερωτήματα.
Η παραγωγή νομοθετικού έργου εν μέσω πανδημίας καλά κρατεί! Η χθεσινή Πρωτομαγιά, μεσούσης της Πανδημίας, αποδείχθηκε πως ούτε αργία ούτε απεργία ήταν. Η επιστροφή (ή, έστω, προσπάθεια επιστροφής) στην κανονικότητα απαιτεί νομοθετικές ρυθμίσεις. Ξεκινάμε λοιπόν! Δημοσιεύθηκε σε χθεσινό ΦΕΚ η από 1.5.20 ΠΝΠ (ΦΕΚ τ. A’ 90/01.05.2020), με αντικείμενο, μεταξύ άλλων τις εργασιακές σχέσεις.
«Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ἰθάκη, να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος…». Κι αν, στην προκειμένη περίπτωση, η Ιθάκη όλων μας είναι η επιστροφή στην κανονικότητα, ο δρόμος καταλαβαίνουμε πως θα είναι, πράγματι, μακρύς. Μολονότι το αντίθετο, όλοι μας, ευχόμαστε.
Η ανωτέρω ΠΝΠ επιγράφεται: «Περαιτέρω μέτρα για την αντιμετώπιση των συνεπειών της πανδημίας …και την επάνοδο στην κοινωνική και οικονομική κανονικότητα». Ανακριβής, όμως, κατά τον τίτλο της: Επάνοδος «στην κοινωνική και οικονομική κανονικότητα» δεν είναι δυνατό να υπάρξει. Το γνωρίζουμε όλοι. Όπως γνωρίζουμε πως θα οδηγηθούμε (ευχόμαστε γρήγορα) σε μια νέα «κανονικότητα». Κοινωνική και οικονομική.
Τα θέματα των εργασιακών σχέσεων μας, στο πλαίσιο της τρέχουσας πανδημίας, μας απασχόλησαν σε σειρά (απολύτως) πρόσφατων άρθρων μας. Τα θέματα που πραγματεύεται η ανωτέρω ΠΝΠ μας έχουν απασχολήσει σε αρκετά από αυτά και, μεταξύ άλλων-όσον αφορά τα περισσότερο πρόσφατα: Κορωνοϊός & Επιχειρήσεις: Βασικά (Νομοθετικά) Μέτρα Επιβίωσης καθώς και Κορωνοϊός: Αόρατος(;) Εχθρός Των Θέσεων Εργασίας (:Μέτρα Αποτροπής Των Απολύσεων)
Σε συνέχεια λοιπόν της εν λόγω αρθρογραφίας μας και οι αναφορές μας στην ανωτέρω ΠΝΠ και παρόν άρθρο μας.
Ερώτημα 1ο: Οι πληττόμενες, βάσει ΚΑΔ, επιχειρήσεις δικαιούνται να παρατείνουν την αναστολή των συμβάσεων εργασίας υπαλλήλων τους;
Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις είχαν μεταξύ άλλων, τη δυνατότητα [ιδίως: άρθρο 1 §1 (υποεν. Α2) υπ΄αριθμ. 12998/28.3.20 ΚΥΑ] να αποφασίσουν την αναστολή των συμβάσεων εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους. Εφόσον αποφάσισαν αναστολή συμβάσεων υπαλλήλων τους, δικαιούνται να την παρατείνουν (άρθρο δέκατο παρ. 1 ΠΝΠ/1.5.20) κατ’ ανώτατο όριο:
(α) μέχρι του 60% των συμβάσεων που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή και
(β) για χρονικό διάστημα τριάντα (30) ημερών όχι όμως και πέραν της 31ης Μαΐου 2020.
Σημειώνεται πως στην περίπτωση της, παρ’ ελπίδα, υπέρβασης του ανώτατου ορίου (60% των συμβάσεων που έχουν ήδη τεθεί σε αναστολή), η επιχείρηση καταβάλλει, εξ ιδίως, τις αποδοχές των εργαζομένων εκείνων, των οποίων η σύμβαση παρατάθηκε καθ’ υπέρβαση του συγκεκριμένου ποσοστού.
Ερώτημα 2ο: Τι συμβαίνει με τις συμβάσεις εργασίας των εργαζομένων σε επιχειρήσεις οι οποίες (συνεχίζουν να) τελούν σε αναστολή λειτουργίας;
Κάποιων επιχειρήσεων συνεχίζεται η αναστολή της λειτουργίας τους με εντολή δημόσιας αρχής κατά τον μήνα Μάιο 2020. Η αναστολή των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων τους παρατείνεται για όσο χρονικό διάστημα διατηρείται η αναστολή λειτουργίας των επιχειρήσεων στις οποίες απασχολούνται (άρθρο δέκατο, παρ. 2 ΠΝΠ/1.5.20).
Ερώτημα 3ο: Οι εργαζόμενοι των οποίων η αναστολή των συμβάσεων εργασίας τους παρατείνεται δικαιούνται μισθό;
ΟΧΙ-Δεν δικαιούνται μισθό
ΟΜΩΣ: Οι εργαζόμενοι των οποίων παρατείνεται η αναστολή των συμβάσεων εργασίας τους (είτε η επιχείρηση στην οποία εργάζονται ανήκει στους πληττόμενους κλάδους είτε έχει ανασταλεί η λειτουργία τους με απόφαση δημόσιας αρχής), είναι δικαιούχοι οικονομικής ενίσχυσης κατ’ αναλογία των ημερών της παράτασης αυτής (άρθρο δέκατο, παρ. 3 ΠΝΠ/1.5.20).
Ερώτημα 4ο: Η απαγόρευση απολύσεων συνεχίζεται;
Για τις επιχειρήσεις που αποφάσισαν να θέσουν σε αναστολή συμβάσεις εργασίας εργαζομένων τους, προβλεπόταν ρητή απαγόρευση απολύσεων για το σύνολο του προσωπικού τους και, μάλιστα, καθ’ όλο το χρονικό διάστημα της συγκεκριμένης αναστολής (άρθρο ενδέκατο § 2Α, περ. β’ ΠΝΠ/20.3.20).
Οι επιχειρήσεις που θα επιλέξουν (Ερώτημα 1ο) να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους, υποχρεούνται (για όσο χρόνο κάνουν χρήση της αναστολής) να μην προβούν σε μειώσεις του προσωπικού τους με καταγγελίες συμβάσεων εργασίας. Σε περίπτωση πραγματοποίησής τους, οι καταγγελίες αυτές είναι άκυρες (άρθρο δέκατο, παρ. 4 ΠΝΠ/1.5.20).
Εκ περισσού βέβαια να σημειωθεί πως συνεχίζει να υφίσταται η υποχρέωση διατήρησης των ίδιων εργαζομένων στις ίδιες θέσεις εργασίας-βλ. αμέσως στη συνέχεια…
Ερώτημα 5ο: Η υποχρέωση διατήρησης του ίδιου αριθμού θέσεων εργασίας συνεχίζεται;
Τι συνέβαινε μέχρι 30.4.20;
Οι επιχειρήσεις που αποφάσιζαν να θέσουν σε αναστολή συμβάσεις εργασίας εργαζομένων τους, είχαν την υποχρέωση (άρθρο ενδέκατο § 2Α, περ. γ’ ΠΝΠ/20.3.20 καθώς και άρθρο 1 §5 (υποεν. Α.2) υπ’ αριθμ. 12998/232/28.3.20 ΚΥΑ) να διατηρήσουν τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας για χρονικό διάστημα ίσο με εκείνο της αναστολής-μετά τη λήξη της. Οι συγκεκριμένες επιχειρήσεις, δηλαδή, είχαν την υποχρέωση να διατηρήσουν τους ίδιους εργαζόμενους για 45 ημέρες μετά τη λήξη του μέτρου της αναστολής. Το σημαντικότερο: με τους ίδιους όρους εργασίας υπό τους οποίους αυτοί τελούσαν κατά την 21.03.2020. Στην έννοια, ωστόσο, του ιδίου αριθμού θέσεων εργασίας δεν συμπεριλαμβάνονται οι αποχωρούντες οικειοθελώς από την εργασία τους. Επίσης, οι αποχωρούντες λόγω συνταξιοδότησης και οι εργαζόμενοι ορισμένου χρόνου, των οποίων η σύμβαση εργασίας λήγει μετά τη λήξη της αναστολής.
Τι συμβαίνει από 1.5.20;
Τίποτα, ουσιαστικά, δεν αλλάζει. Οι επιχειρήσεις που θα αποφασίσουν να παρατείνουν την αναστολή συμβάσεων εργασίας εργαζομένων τους, υποχρεούνται, μετά από τη λήξη του χρόνου παράτασης της αναστολής των συμβάσεων εργασίας των εργαζομένων αυτών, να διατηρήσουν για χρονικό διάστημα σαράντα πέντε (45) ημερών τον ίδιο αριθμό θέσεων εργασίας και με το ίδιο είδος σύμβασης εργασίας (άρθρο δέκατο, παρ. 5 ΠΝΠ/1.5.20).
Λογικά θα αναμένουμε την προβλεπόμενη Υπουργική Απόφαση που θα εξαιρεί εκείνους που αποχωρούν οικειοθελώς ή λόγω συνταξιοδότησης από την εργασία τους. Επίσης, τους εργαζόμενους ορισμένου χρόνου, των οποίων η σύμβαση εργασίας λήγει μετά τη λήξη της αναστολής. (Αγνωστο βέβαια γιατί οι συγκεκριμένες, αναγκαίες, εξαιρέσεις δεν συμπεριελήφθησαν στην εν λόγω ΠΝΠ).
Ερώτημα 6ο: Αναμένουμε περαιτέρω εξειδικεύσεις όσον αφορά τα παραπάνω θέματα;
Αναμένουμε, σε κάθε περίπτωση, κάποια/ες ΚΥΑ (των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων και Υγείας) που θα ορίζουν τις σχετικές λεπτομέρειες, μεταξύ αυτών, το ύψος της οικονομικής ενίσχυσης των εργαζομένων των οποίων παρατείνεται η αναστολή της σύμβασης εργασίας τους (άρθρο δέκατο, παρ. 6 ΠΝΠ/1.5.20).
Η συγκεκριμένη ΠΝΠ παρέχει τη δυνατότητα παράτασης με ΚΥΑ (των Υπουργών Οικονομικών, Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων) εφαρμογής των προαναφερθέντων μέτρων μέχρι τις 30 Ιουνίου 2020 για τις επιχειρήσεις, των οποίων συνεχίζεται η αναστολή λειτουργίας κατά τον μήνα Μάιο 2020 με εντολή δημόσιας αρχής.
Ερώτημα 7ο: Υπό ποιες προϋποθέσεις λαμβάνει χώρα οριστική ανάκληση της αναστολής συμβάσεων εργασίας;
Επιχειρήσεις τις οποίες ΔΕΝ αφορά:
Τις επιχειρήσεις εκείνες για τις οποίες συνεχίζεται η αναστολή λειτουργίας με εντολή δημόσιας αρχής κατά τον μήνα Μάιο 2020 (άρθρο ενδέκατο, παρ. 5 ΠΝΠ/1.5.20).
Επιχειρήσεις τις οποίες αφορά:
Τις επιχειρήσεις εκείνες που έχουν θέσει (οι ίδιες) σε αναστολή συμβάσεις εργασίας μέρους ή του συνόλου των εργαζομένων τους (στο πλαίσιο των μέτρων της πανδημίας)-(άρθρο ενδέκατο, παρ. 1 ΠΝΠ/1.5.20).
Δυνατότητα ανάκλησης της αναστολής των συμβάσεων εργασίας:
Οι δικαιούμενες, αμέσως ανωτέρω, επιχειρήσεις (μόνον) δικαιούνται να προβαίνουν σε οριστική ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους (άρθρο ενδέκατο, παρ. 1 ΠΝΠ της 1.5.20).
Προϋποθέσεις ανάκλησης:
Προκειμένου να λάβει χώρα οριστική ανάκληση της αναστολής των συμβάσεων εργασίας του προσωπικού τους, υφίστανται δύο, σημαντικές, προϋποθέσεις:
(α) Η ανάκληση να αφορά το 40%, τουλάχιστον, των εργαζομένων των οποίων οι συμβάσεις τελούν σε αναστολή και
(β) Η αναστολή των συμβάσεων εργασίας να έχει διατηρηθεί, κατ’ ελάχιστο, για δεκαπέντε (15) ημέρες.
Επισημαίνεται πάντως πως οι εργαζόμενοι (για τους οποίους θα λάβει χώρα οριστική ανάκληση της αναστολής των συμβάσεών τους, στο πλαίσιο των προαναφερθεισών ρυθμίσεων) δικαιούνται την οικονομική ενίσχυση που θα προβλεφθεί αναλογικά με τις ημέρες διάρκειας της αναστολής (άρθρο ενδέκατο, παρ. 3 ΠΝΠ της 1.5.20).
Ερώτημα 8ο: Μπορεί να ξαναθέσει μια επιχείρηση σε αναστολή ότι οριστικά θα την έχει ανακαλέσει;
ΟΧΙ;
Οι συμβάσεις των εργαζόμενων των οποίων οριστικά, με βάση, τα παραπάνω (Ερώτημα 7ο), ανακαλείται η αναστολή δεν δύναται να τεθούν εκ νέου σε αναστολή (άρθρο ενδέκατο, παρ. 2 ΠΝΠ της 1.5.20).
Ερώτημα 9ο: Υφίσταται δυνατότητα προσωρινής ανάκλησης της αναστολής συμβάσεων εργασίας;
ΝΑΙ-υπάρχει δυνατότητα προσωρινής ανάκλησης της αναστολής συμβάσεων εργασίας (άρθρο δωδέκατο, παρ. 1 ΠΝΠ/1.5.20).
Επιχειρήσεις τις οποίες αφορά: Τόσο εκείνες που έχουν χαρακτηριστεί (βάσει ΚΑΔ) ως πληττόμενες όσο και εκείνες των οποίων η επιχειρηματική δραστηριότητα έχει ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής.
Προϋποθέσεις της προσωρινής ανάκλησης της αναστολής των συμβάσεων εργασίας εργαζομένων: Αδικαιολόγητα αυστηρές: Η κάλυψη έκτακτων, κατεπειγουσών, μη αναβαλλόμενων και ανελαστικών αναγκών της επιχείρησης.
Αποδοχές των εργαζομένων: Για το χρονικό διάστημα της προσωρινής ανάκλησης της αναστολής των συμβάσεων εργασίας, οφείλονται από τον εργοδότη οι συμβατικές αποδοχές των εργαζομένων, κατ’ αναλογία των ημερών απασχόλησης τους.
Υποχρέωση ενημέρωσης του ΕΡΓΑΝΗ: Οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση της προσωρινής ανάκλησης της αναστολής συμβάσεων εργασίας του προσωπικύ τους, υποχρεούνται να το γνωστοποιήσουν στο «ΕΡΓΑΝΗ» πριν από την έναρξη πραγματοποίησης της παρεχόμενης έκτακτης εργασίας (άρθρο δωδέκατο, παρ. 2 ΠΝΠ/1.5.20).
Επιστροφή στο καθεστώς της αναστολής: Μετά από τη λήξη της προσωρινής ανάκλησης της αναστολής της σύμβασης εργασίας, συνεχίζεται η αναστολή της σύμβασης μέχρι της συμπληρώσεως του πλήρους χρονικού διαστήματός της (άρθρο δωδέκατο, παρ. 3 ΠΝΠ/1.5.20).
Ερώτημα 10ο: Υφίσταται δυνατότητα πρόσκαιρης προσαρμογής του ωραρίου των εργαζομένων;
ΝΑΙ-υπάρχει δυνατότητα πρόσκαιρης προσαρμογής του ωραρίου των εργαζομένων (άρθρο δέκατο τρίτο ΠΝΠ/1.5.20).
Επιχειρήσεις τις οποίες αφορά: Τόσο εκείνες που έχουν χαρακτηριστεί (βάσει ΚΑΔ) ως πληττόμενες όσο και εκείνες των η επιχειρηματική δραστηριότητα είχε ανασταλεί με εντολή δημόσιας αρχής.
Πλαίσιο προσαρμογής ωραρίου: Οι εν λόγω επιχειρήσεις δικαιούνται να προσαρμόζουν το ωράριο εργασίας των εργαζομένων τους με το ωράριο λειτουργίας τους. Η προσαρμογή του ωραρίου των εργαζομένων πραγματοποιείται υπό την προϋπόθεση πως δεν μεταβάλλεται το είδος της σύμβασης εργασίας των συγκεκριμένων εργαζομένων.
Η επιστροφή στην «κανονικότητα» δεν προβλέπεται σύντομη-δεν είναι δυνατό εξάλλου.
Το σημαντικότερο: Δεν είναι επίσης δυνατό, παρά τις όποιες προσδοκίες, να υπάρξει επιστροφή στην (προ πανδημίας) «κανονικότητα».
Ας ελπίσουμε όμως πως, σε αντίθεση με τις προτροπές του Καβάφη «δεν θάναι μακρύς ο δρόμος…».
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 10 Μαϊου 2020.
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.