Ο Πρόεδρος Της Γενικής Συνέλευσης Της ΑΕ (άρ. 129 ν. 4548/2018) Καθώς η Γενική Συνέλευση είναι το ανώτατο όργανο της ΑΕ, δεν θα μπορούσε ο νομοθέτης παρά να λάβει ιδιαίτερες μέριμνες για τα ζητήματα που αφορούν τη συγκρότηση και διαδικασία λήψης αποφάσεων. Προβαίνει, στο πλαίσιο αυτό, σε ειδική ρύθμιση αναφορικά με τον πρόεδρο της ΓΣ, το πρόσωπο, δηλ., που προΐσταται και διευθύνει την εκάστοτε συνεδρίαση. Το πρόσωπο αυτό, τα δικαιώματα, οι εξουσίες του και η αντιμετώπισή του από τον νόμο είναι που θα μας απασχολήσουν στο παρόν.
Εισαγωγικές Παρατηρήσεις
Ειδική ρύθμιση του νόμου για τις ΑΕ (άρ. 129) αντιμετωπίζει αποκλειστικά, για πρώτη φορά, τα θέματα που αφορούν την εκλογή του προέδρου της ΓΣ, τις εξουσίες και τα καθήκοντά του. Η βασική προσέγγιση της έχει ληφθεί, κυρίως, από το άρθρο 2371 του ΙταλΑΚ (βλ. σχετικά, Αιτιολογική Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρ. 129). Υφίστανται, όμως-επιπρόσθετα, και άλλες διατάξεις στον νόμο στις οποίες γίνεται μνεία σε καθήκοντα και εξουσίες του προέδρου της ΓΣ (λ.χ. άρ. 134 §1).
Ο θεσμός του προέδρου της ΓΣ θεωρούνταν αυτονόητος-και υπό το προϊσχύσαν νομοθετικό καθεστώς. Διάσπαρτες διατάξεις αναφέρονταν στις εξουσίες και καθήκοντα του προέδρου της ΓΣ.
Την κάλυψη του προϋφιστάμενου νομοθετικού κενού και την θεσμοθέτηση συνήθων, στην πράξη, πρακτικών επιτυγχάνει η προαναφερθείσα ειδική ρύθμιση.
Εκλογή Προέδρου ΓΣ
Η προαναφερθείσα ειδική διάταξη ρυθμίζει τη διαδικασία εκλογής του προέδρου της ΓΣ. Η συνεδρίαση της ΓΣ ξεκινά χωρίς την εκ των προτέρων πρόβλεψη ορισμένου πρόεδρου. Μέχρι την εκλογή του όμως, στη ΓΣ προεδρεύει ο πρόεδρος του ΔΣ (ή ο αναπληρωτής του), ο οποίος εκτελεί χρέη προσωρινού προέδρου.
Η εκλογή του (οριστικού) προέδρου γίνεται από την ίδια τη ΓΣ με απλή πλειοψηφία (άρ. 129 §1). Ορισμένη απαρτία δεν απαιτείται.
Όσο διαρκεί η συνεδρίαση της ΓΣ κατά την οποία εκλέγεται ο πρόεδρος της, τόσο και αυτός διατηρεί την συγκεκριμένη ιδιότητά του. Η ΓΣ, ωστόσο, που τον εξέλεξε είναι δυνατό να τον αντικαταστήσει με νεότερη απόφασή της.
Η Αποκλειστική Αρμοδιότητα Της ΓΣ
Η αρμοδιότητα για την εκλογή του οριστικού προέδρου της ΓΣ ανήκει αποκλειστικά στην ίδια τη ΓΣ. Τυχόν καταστατική πρόβλεψη που επιβάλλει συγκεκριμένο πρόεδρο της ΓΣ δεν είναι ούτε σύννομη ούτε ανεκτή.
Το Πρόσωπο Του Προέδρου ΓΣ
Παρά τη ρητή πρόβλεψη για τη διαδικασία εκλογής του Προέδρου της ΓΣ, ο νόμος σιωπά σχετικά με το πρόσωπο του προέδρου. Ποιος έχει, άραγε, τη δυνατότητα να εκλεγεί στο συγκεκριμένο αξίωμα;
Διαπιστώσαμε ήδη πως η παρουσία τρίτων στη ΓΣ είναι (υπό προϋποθέσεις έστω) όχι μόνον ανεκτή αλλά και, κάποιες φορές, αναγκαία (λ.χ. μέλη ΔΣ, ελεγκτές). Στο συγκεκριμένο πλαίσιο, ορθότερο να γίνει δεκτό ότι ως πρόεδρος της ΓΣ είναι δυνατό να εκλεγεί και τρίτος, μη μέτοχος (όπως, εξάλλου-κατά την ορθότερη άποψη, και υπό το προϊσχύσαν δίκαιο).
Εξουσίες & Καθήκοντα Προέδρου ΓΣ
Ο νομοθέτης απαριθμεί, ενδεικτικά, τα καθήκοντα και εξουσίες του προέδρου της ΓΣ. Εκείνος είναι που ελέγχει: (α) την κανονικότητα της συγκρότησης της ΓΣ, (β) την ταυτότητα και νομιμοποίηση των παρόντων, (γ) την ακρίβεια των πρακτικών (τα οποία και υπογράφει, συνήθως, εκείνος μόνον και ο γραμματέας). Επίσης, (δ) διευθύνει τη συζήτηση της ΓΣ (λ.χ. δίνει και αφαιρεί το λόγο από τους συμμετέχοντες), (ε) θέτει τα θέματα της ημερήσιας διάταξης σε ψηφοφορία και (στ) αναγγέλλει το αποτέλεσμα της (άρ. 129 §2 εδ. β΄).
Παράλληλα, και μεταξύ άλλων, έχει την εξουσία να διακόπτει τις εργασίες της ΓΣ και να εξετάζει την ύπαρξη της, κατά περίπτωση, αναγκαίας απαρτίας για τη λήψη αποφάσεων. Καταχωρίζει τις γνώμες των μετόχων στα πρακτικά της ΓΣ. Δικαιούται, ωστόσο, να αρνηθεί την καταχώριση γνώμης, αν αυτή αναφέρεται, με τρόπο προφανή, σε ζητήματα εκτός ημερήσιας διάταξης ή το περιεχόμενό της αντίκειται καταφανώς στα χρηστά ήθη ή το νόμο (άρ. 134 §1 εδ. β΄ και γ΄).
Πρόσθετη εξουσία, που εμπίπτει στις αρμοδιότητες του προέδρου της ΓΣ, αποτελεί η αναβολή λήψης απόφασης από τη ΓΣ, ύστερα από αίτημα μετόχων που εκπροσωπούν το 1/20 του μετοχικού κεφαλαίου (άρ. 141 §5).
Ως προς την συγκεκριμένη εξουσία του Προέδρου της ΓΣ έχει απασχολήσει τη νομολογία το θέμα αν αφορά τον προσωρινό ή οριστικό πρόεδρο. Κατ’ αυτή, το σχετικό αίτημα είναι μεν δυνατό να υποβληθεί στον προσωρινό πρόεδρο μόνος, όμως, αρμόδιος για την εξέτασή του είναι ο οριστικός πρόεδρος (116/2022 ΜονΠρωτΦλώρ, ΤΝΠ ΝΟΜΟΣ).
Ο πρόεδρος της ΓΣ δεσμεύεται ως προς το σχετικό αίτημα αναβολής. Συγκεκριμένα, σε περίπτωση που αυτό ασκήθηκε νόμιμα αλλά αγνοήθηκε ή απορρίφθηκε παράνομα από τον πρόεδρο της ΓΣ, η ακόλουθη απόφαση της ΓΣ θα είναι ακυρώσιμη. Δεσμεύεται, επίσης, και ως προς την προτεινόμενη από τους μετόχους ημερομηνία της μετ’ αναβολής συζήτησης. Τούτος αποφασίζει επ’ αυτής σε περίπτωση που οι μέτοχοι μειοψηφίας δεν προτείνουν συγκεκριμένη ημερομηνία. Διαθέτει, παράλληλα ευχέρεια επιλογής διαφορετικής ημερομηνίας από την προτεινόμενη στην περίπτωση, λ.χ.: (α) εξαιρετικά σύντομης ημερομηνίας ή μεγαλύτερης από τη μέγιστη που προβλέπει ο νόμος, ή (β) ανύπαρκτης ημερομηνίας (λ.χ. 29 Φεβρουαρίου σε μη δίσεκτο έτος), ή (γ) αδύνατης προς συνεδρίαση για πρακτικούς ή τεχνικούς λόγους (λ.χ. επειδή ο χώρος διεξαγωγής της δεν είναι διαθέσιμος κατά την προτεινόμενη ημερομηνία). Ακόμα, ο ορισμός διαφορετικής ημερομηνίας δεν είναι απαράδεκτος, αν ο πρόεδρος επιλέγει μεταγενέστερη, χρονικά, ημερομηνία από την προτεινόμενη αναβολής και οι μέτοχοι της μειοψηφίας δεν έχουν λόγο να εναντιωθούν στη συγκεκριμένη ημερομηνία (ή, τουλάχιστον, δεν προβάλλουν τέτοιο).
Ο πρόεδρος της ΓΣ είναι δυνατό να επικουρείται στα καθήκοντά του από γραμματέα και ψηφολέκτη. Η εκλογή τους γίνεται με το ίδιο τρόπο της εκλογής του προέδρου (άρ. 129 §2 εδ. α΄). Κατά το συνήθως, μάλιστα, συμβαίνον, οι δύο ιδιότητες του γραμματέα και του ψηφολέκτη συμπίπτουν στο ίδιο πρόσωπο.
Μη (Σύννομη) Εκλογή Προέδρου ΓΣ
Προκειμένου να αρθούν προϋφιστάμενες διχογνωμίες, ο νομοθέτης προέβλεψε ρητά ότι η μη εκλογή ή η μη σύννομη εκλογή προέδρου ΓΣ, δεν επηρεάζουν το κύρος των αποφάσεων της ΓΣ. Το αντίστοιχο ισχύει και στην περίπτωση που δεν τηρούνται οι διατυπώσεις του νόμου (άρ. 129§2) για την άσκηση των δικαιωμάτων ή υπέρβαση των εξουσιών του (του Προέδρου της ΓΣ). Κι όλα τούτα δεν επηρεάζουν, βέβαια, το κύρος των αποφάσεων της ΓΣ, εφόσον δεν συντρέχουν άλλα ελαττώματα στις αποφάσεις της (άρ. 129 §3). Κατά λειτουργική συνοχή του νόμου, προβλέπεται (άρ. 137 §5 περ. ε΄) ότι η απόφαση της ΓΣ δεν είναι δυνατό να ακυρωθεί εξαιτίας μη τήρησης ή πλημμελούς τήρησης (μεταξύ άλλων και) του άρ. 129. Η προσβολή των αποφάσεων της ΓΣ εξαιτίας καθαρά διαδικαστικών ζητημάτων, δευτερευούσης σημασίας, θα ήταν, πράγματι, ένα επιπλέον, περιττό εμπόδιο στη λειτουργία της ΑΕ. Τούτο ο νομοθέτης επιδίωξε να αποφύγει.
Παρά τα ως άνω, ωστόσο, δεν αποκλείεται απόφαση της ΓΣ να είναι ελαττωματική σε περίπτωση άσκησης των καθηκόντων και εξουσιών από τον πρόεδρο της ΓΣ κατά τρόπο αυθαίρετο. Λ.χ. τυχόν απαγόρευση εισόδου μετόχου στον χώρο της συνεδρίασης η αυθαίρετη αφαίρεση του λόγου από μέτοχο συνιστούν πράξεις αποκλεισμού του. Τέτοια συμπεριφορά του προέδρου μπορούν να καταστήσουν την απόφαση της ΓΣ ελαττωματική (υπό την προϋπόθεση της πλήρωσης των προϋποθέσεων του άρ. 137).
Ο Πρόεδρος της Γενικής Συνέλευσης αποδεικνύεται, κατά κανόνα, πρόσωπο κομβικό στη λειτουργία της. Δεν είναι, άλλωστε, τυχαίο που το πρόσωπό του (θα πρέπει να) απολαμβάνει απόλυτη εμπιστοσύνη από τους πλειοψηφούντες-παριστάμενους μετόχους. Το εύρος των εξουσιών του προσδιορίζεται από τον νόμο. Όμως, η από μέρους του διαχείριση καταστάσεων κρίσιμων μπορεί, κάποιες φορές, να αποβαίνει καθοριστική.-
Γράφει ο Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το άρθρο Ο Πρόεδρος Της Γενικής Συνέλευσης Της ΑΕ αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί Αποποίηση ευθύνης