Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες (άρ. 135 ν. 4548/2018): Ο νομοθέτης μεριμνά, ώστε να διευκολύνει τη λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ της ΑΕ-το ανώτατο όργανό της. Έχουν θεσπισθεί σημαντικές εξαιρέσεις από την παραδοσιακή ΓΣ, κατά την οποία οι μέτοχοι συναθροίζονται σε συγκεκριμένο τόπο. Είναι, στο πλαίσιο αυτό, εφικτή: (α) η προσυπογραφή πρακτικού χωρίς συνεδρίαση (άρ. 136) καθώς και (β) η λήψη απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση (άρ. 135). Μας απασχόλησαν, ήδη, οι προϋποθέσεις για την τελευταία, η εκκίνηση της σχετικής διαδικασίας με την αποστολή συγκεκριμένης πρότασης του ΔΣ στους μετόχους και το δικαίωμα πληροφόρησης των τελευταίων. Θα μας απασχολήσουν, εδώ-ως λογική συνέχεια, οι συμμετέχοντες καθώς και η λήψη απόφασης από τους μετόχους.
Η Απάντηση Των Μετόχων
Προκειμένου να ληφθεί απόφαση των μετόχων με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η πλειοψηφία των μετόχων πρέπει να αποδεχθεί (ή όχι) τη συγκεκριμένη πρόταση που απέστειλε, προηγουμένως, το ΔΣ.
Τρόπος Απάντησης
Ο νόμος δεν προβλέπει τον τρόπο απάντησης των μετόχων στην εν λόγω πρόταση του ΔΣ (για την οποία, αντίθετα, ορίζει ρητά ότι αποστέλλεται με e-mail). Αναμένεται, λογικά, απάντηση με e-mail (ομοίως). Το ΔΣ, ωστόσο, μπορεί στην πρότασή του προς τους μετόχους να ορίζει (και) τον τρόπο απάντησής τους για την αποδοχή ή μη της πρότασής του (λ.χ. με το ψηφοδέλτιο επί της πρότασης). Αν, πάντως, το ΔΣ παραλείψει να εξειδικεύσει τον τρόπο απάντησης, οι μέτοχοι μπορούν να επιλέξουν οποιοδήποτε πρόσφορο μέσο. Αρκεί η απάντηση να περιέλθει στο ΔΣ εμπροθέσμως.
Υποστηρίζεται και η άποψη ότι οι μέτοχοι απαντούν, σε κάθε περίπτωση, ηλεκτρονικά (βλ. και Αιτ. Έκθεση ν. 4548/2018 επί του άρθρου 135: «το ΔΣ προτείνει τη λήψη μιας απόφασης και οι μέτοχοι απαντούν ηλεκτρονικά»). Δε μοιάζει, όμως, πειστική μια τέτοια θέση: Θα είχε, άραγε, το ΔΣ τη δυνατότητα να αρνηθεί απάντηση που περιήλθε, έγχαρτα, σ’ εκείνο;
Προθεσμία Απάντησης
Η απάντηση των μετόχων πρέπει να είναι εμπρόθεσμη. Σημειώθηκε, ήδη, ότι στην προς εκείνους πρόταση του ΔΣ θα πρέπει να συμπεριλαμβάνεται και η (ενιαία για όλους) προθεσμία-εντός της οποίας θα πρέπει να ληφθούν οι απαντήσεις τους: όχι μικρότερη των επτά (7) ούτε και μεγαλύτερη των τριάντα (30) ημερών από την ημέρα αποστολής της πρότασης (άρ. 135 §3 εδ. γ΄ και δ΄). Η ημέρα της αποστολής της πρότασης δεν υπολογίζεται στην εκάστοτε προθεσμία˙ περιλαμβάνονται, όμως, οι εξαιρετέες.
Η καταστατική ρύθμιση για τη δυνατότητα λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, ενδέχεται να ορίζει και την προθεσμία απάντησης των μετόχων. Στην περίπτωση αυτή το ΔΣ δεσμεύεται από τη σχετική πρόβλεψη και η (καταστατική) προθεσμία είναι αυτή που (οφείλει να) συμπεριλαμβάνεται στην πρότασή του.
Όταν, όμως, δεν υφίσταται καταστατική πρόβλεψη, τη σχετική προθεσμία καθορίζει το ΔΣ. Η σχετική απόφαση υπόκειται σε έλεγχο καταχρηστικότητας. Συγκεκριμένα, μολονότι το ΔΣ έχει τη δυνατότητα να επιλέξει την κατώτατη, από τον νόμο, προθεσμία των επτά ημερών, θα μπορούσε, εν τούτοις, να αξιολογηθεί ως καταχρηστική. Αν, λ.χ., κριθεί ότι θίγονται τα δικαιώματα των μετόχων και τους ασκείται ισχυρή πίεση ως προς την εξαιρετικά άμεση απάντησή τους.
Σημειώνεται πάντως πως δεν αρκεί να έχουν σταλεί οι απαντήσεις, εμπροθέσμως, στην ΑΕ˙ θα πρέπει και εμπρόθεσμα να έχουν περιέλθει σ’ εκείνη.
Η Απαιτούμενη Πλειοψηφία
Σημειώθηκε, ήδη, ότι με την αξιοποίηση της δυνατότητας λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η ΓΣ ούτε συνέρχεται ούτε συνεδριάζει. Ως εκ τούτου, καθίστανται, πρακτικά, ανεφάρμοστες οι διατάξεις για την απαρτία της ΓΣ (άρ. 135 §2 εδ. β΄).
Εξακολουθεί, αντίθετα, να αποτελεί προϋπόθεση για τη λήψη της απόφασης (και με τη διαδικασία του άρθρου 135) η συγκέντρωση του ποσοστού πλειοψηφίας που ορίζεται από τον νόμο ή το καταστατικό. Κατά ρητή, μάλιστα, πρόβλεψη (άρ. 135 §2 εδ. β΄), βάση υπολογισμού του εκάστοτε ποσοστού πλειοψηφίας αποτελεί το σύνολο των μετοχών που έχουν δικαίωμα ψήφου.
Επομένως, στο σύστημα λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, η συγκέντρωση της απαραίτητης πλειοψηφίας καθίσταται δυσχερέστερη. Κι αυτό, διότι ο υπολογισμός της δεν περιορίζεται στις μετοχές που εκπροσωπούνται στη ΓΣ (όπως συμβαίνει στην «παραδοσιακή ΓΣ».
Λήψη Της Απόφασης
Η απόφαση της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση θεωρείται ότι λήφθηκε, όταν η πρόταση λάβει, εμπρόθεσμα, τις αναγκαίες ψήφους για την συμπλήρωση του απαραίτητου ποσοστού πλειοψηφίας. Το βάρος της απόδειξης της υιοθέτησης ή μη της πρότασης καθώς και του χρόνου έγκρισής της φέρει η ίδια η εταιρεία (άρ. 135 §4 εδ. δ΄).
Ειδικότερα, ως προς τον χρόνο λήψης της προκείμενης απόφασης, ο νόμος ορίζει πως απόφαση χωρίς συνεδρίαση δε θεωρείται ότι ελήφθη πριν παρέλθει η 48ωρη προθεσμία αντίθεσης των μετόχων˙ εκτός κι αν οι δηλώσεις του συνόλου των μετόχων περιήλθαν νωρίτερα στην ΑΕ (άρ. 135 §4 εδ. γ΄). Η σχετική νομοθετική πρόβλεψη χαρακτηρίζεται, όχι άδικα, προβληματική. Ορθότερο θα ήταν να θεωρείται ληφθείσα, με βάση αυτή, η απόφαση της ΓΣ, όταν περιέλθουν στην ΑΕ τόσες δηλώσεις μετόχων, ώστε αφενός να αποκλείεται ποσοστιαία η δυνατότητα άσκησης του δικαιώματος αντίθεσης, αφετέρου να διασφαλίζεται η απαιτούμενη πλειοψηφία.
Τυχόν δήλωση μετόχου που περιέρχεται στην εταιρεία μετά τον προβλεπόμενο χρόνο απάντησης δε λαμβάνεται υπόψη (άρ. 135 §4 εδ. β΄). Σε περίπτωση, όμως, που αυτή -κατά παράβαση του νόμου- ληφθεί υπόψη ενδέχεται να οδηγήσει στην ακυρωσία της απόφασης της ΓΣ. Τούτο, εφόσον η εκπρόθεσμη, αλλά συνυπολογισθείσα θετική ψήφος ήταν αποφασιστική για τον σχηματισμό της απαραίτητης πλειοψηφίας (άρ. 140 §1 σε συνδυασμό με το άρ. 137 §5 περ. α΄).
Γνωστοποίηση Αποτελέσματος Απόφασης
Με την ολοκλήρωση της διαδικασίας λήψης απόφασης χωρίς συνεδρίαση, το ΔΣ οφείλει, χωρίς «υπαίτια βραδύτητα», να γνωστοποιήσει σε όλους τους μετόχους (ακόμη και τους εκείνους που δεν ψήφισαν) το αποτέλεσμα της διαδικασίας. Επίσης, να βεβαιώσει ότι τηρήθηκε πλήρως η διαδικασία αυτή (άρ. 135 § 4 in fine). Πρόκειται για υποχρέωση αντίστοιχη με αυτήν του Προέδρου της ΓΣ για αναγγελία του αποτελέσματος της ψηφοφορίας (άρ. 133).
Η υποχρέωση αυτή του ΔΣ δεν συνιστά προϋπόθεση λήψης της απόφασης της ΓΣ. Ούτε, επίσης, στοιχείο του περιεχομένου της. Ως εκ τούτου, τυχόν παραβίασή της δεν θίγει το κύρος της απόφασης της ΓΣ. Μπορεί, όμως-θεωρητικά, να γεννήσει ζητήματα ευθύνης των μελών του ΔΣ κατά τις γενικές διατάξεις.
Καταχώριση στο Βιβλίο Πρακτικών
Οι αποφάσεις της ΓΣ που λαμβάνονται χωρίς συνεδρίαση καταχωρίζονται, με ευθύνη του ΔΣ, στο βιβλίο πρακτικών της (άρ. 135 §5).
Στο βιβλίο πρακτικών (επιβεβλημένο είναι να) καταχωρίζονται και οι απαντήσεις/δηλώσεις των μετόχων. Επίσης, να καταγράφεται, ύστερα από αίτηση του μετόχου, η περίληψη της γνώμης του. Θα πρέπει, επίσης, να καταγράφεται και οποιαδήποτε τυχόν εναντίωση του μετόχου. Τούτο είναι αναγκαίο, προκειμένου ο μέτοχος αυτός να νομιμοποείται ενεργητικά να ασκήσει αγωγή ακύρωσης κατά της απόφασης της ΓΣ (άρ. 137 §3).
Οι Δικαιούμενοι Συμμετοχής Στη Λήψη Απόφασης Χωρίς Συνεδρίαση
Προκειμένου κάποιος να δικαιούται να συμμετάσχει στη ΓΣ θα πρέπει, αυτονοήτως, να φέρει (και να αποδεικνύει) την ιδιότητα του μετόχου κατά τη διεξαγωγή της (άρ. 124 §1). Βέβαια, στην περίπτωση λήψης απόφασης με ψηφοφορία χωρίς συνεδρίαση, η τελευταία δεν διεξάγεται. Το δικαίωμα συμμετοχής στη λήψη απόφασης χωρίς συνεδρίαση έχουν όσοι διαθέτουν τη μετοχική ιδιότητα κατά το χρόνο αποστολής της πρότασης από το ΔΣ με το σύνολο των δικαιωμάτων ψήφου που διαθέτουν κατά το χρόνο αυτό (άρ. 135 §2 εδ. γ΄).
Βέβαια, από την ημέρα αποστολής της πρότασης του ΔΣ έως την απάντηση των μετόχων, οι μετοχές δεν δεσμεύονται˙ παραμένουν, κατά τούτο, ελεύθερα μεταβιβάσιμες. Ενδέχεται, επομένως, ένα πρόσωπο να φέρει την ιδιότητα του μετόχου κατά τον κρίσιμο χρόνο της αποστολής της πρότασης από το ΔΣ όχι όμως και κατά τον χρόνο της απάντηση και ψήφου του (εξαιτίας μεταβίβασης των μετοχών του).
Η λόγω περίπτωση συνιστά παράδειγμα ρωγμής της αρχής του «αδιάσπαστου της μετοχικής σχέσης». Ήτοι, λαμβάνει χώρα διάσπαση του (διοικητικού) δικαιώματος ψήφου από το περιουσιακό μετοχικό δικαίωμα. Σε κάθε περίπτωση, ο αρχικός μέτοχος, παρά την απώλεια της μετοχικής του ιδιότητας δεσμεύεται κατά την συμμετοχή του στη διαδικασία από την υποχρέωση πίστης προς την ΑΕ. Υποχρεούται, επομένως, και πάλι να ψηφίσει με γνώμονα αποκλειστικά το εταιρικό συμφέρον.
…Ιδίως Ως Προς Τις Περιπτώσεις Ενεχύρου και Επικαρπίας Επί Μετοχών
Ποιοι, άραγε, δικαιούνται να συμμετάσχουν στην εν λόγω ΓΣ και σχετική ψηφοφορία, σε περίπτωση ενεχύρου και επικαρπίας επί μετοχών; Εφόσον το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν πριν από την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκούν ο ενεχυρούχος δανειστής ή ο επικαρπωτής αντίστοιχα. Και τούτο, αυτονοήτως, εφόσον το δικαίωμα ψήφου ασκείται από αυτούς και δεν έχει επιφυλαχθεί υπέρ του μετόχου ή ψιλού κυρίου-αντίστοιχα. Αν αντίθετα, το ενέχυρο ή η επικαρπία συστάθηκαν μετά την αποστολή της πρότασης από το ΔΣ, τότε το δικαίωμα ψήφου ασκεί, σε κάθε περίπτωση, ο μέτοχος (ή, αντίστοιχα, ο ψιλός κύριος).
Μέριμνα του νομοθέτη αποτελεί η διευκόλυνση της λήψη αποφάσεων από τη ΓΣ˙ ακόμα και χωρίς συνεδρίαση. Δεδομένων, όμως, των κινδύνων που η τελευταία εγκυμονεί, αυστηρές είναι οι ρυθμίσεις που διέπουν (και) τους δικαιούμενους να συμμετάσχουν αλλά και τη διαδικασία λήψης των εν λόγω αποφάσεων. Εξαιρετικά ενδιαφέρουσα και ιδιαίτερα χρηστική, πάντως, είναι η περίπτωση της λήψης απόφασης από μέρους της ΓΣ χωρίς συνεδρίαση, με μόνη την προσυπογραφή του σχετικού πρακτικού. Περί αυτής, όμως, επόμενη αρθρογραφία μας.
Γράφει ο Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm
Σημ.: Το άρθρο Λήψη Απόφασης ΓΣ με Ψηφοφορία χωρίς Συνεδρίαση & Συμμετέχοντες αποτελεί τμήμα ευρύτερης ενότητας αρθρογραφίας της Δικηγορικής μας Εταιρείας για τις ΑΕ. Περισσότερα σχετικά άρθρα μπορείτε να διαβάσετε στις ενότητες «Γενική Συνέλευση ΑΕ», «Νόμος 4548/2018 Ανώνυμες Εταιρείες» και «Μετοχές και μέτοχοι ΑΕ» .Στις ενότητες αυτές επιχειρούμε την ανάλυση, άρθρο προς άρθρο-με business view, πάντα, προσέγγιση, του νόμου για τις ΑΕ και για τη Γενική Συνέλευση
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Διαβάστε περισσότερα περί Αποποίηση ευθύνης