Το θέμα του ESG μας έχει ιδιαίτερα απασχολήσει αλλά και συνεχίζει, ολοένα και περισσότερο να μας απασχολεί. Ακόμα και σε επίπεδο καθημερινότητας. Στην ενότητα αρθρογραφίας που με το παρόν εγκαινιάζεται θα επιχειρήσουμε την προσέγγιση του (και) υπό το πνεύμα του εθνικού και ευρωπαϊκού νομοθετικού γίγνεσθαι. Μια προσέγγιση, όμως, που δεν αφορά, κατά κύριο λόγο, τους νομοθέτες, νομικούς και δικηγόρους. Μια προσέγγιση που αφορά το περιβάλλον, τους καταναλωτές και, αυτονοήτως, τις επιχειρήσεις. Και, ειδικά όσον αφορά τις τελευταίες, την ανάγκη της προσαρμογής τους όχι μόνον για την ανάπτυξη αλλά, προεχόντως, για την επιβίωσή τους. Τα θέματα της διαφάνειας, της ταξινομίας και του Greenwashing δεν απασχολούν, μόνον, κάποιους (γραφικούς) ακτιβιστές…
Επενδύσεις ESG
Οι επενδύσεις ESG αναφέρονται σε ένα σύνολο προτύπων για τη συμπεριφορά μιας εταιρείας, που χρησιμοποιούνται από κοινωνικά (και όχι μόνον) συνειδητοποιημένους επενδυτές για τον έλεγχο πιθανών επενδύσεων.
Τα περιβαλλοντικά (Environmental) κριτήρια εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο μια εταιρεία προστατεύει το περιβάλλον-συμπεριλαμβανομένων των εταιρικών πολιτικών για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής, για παράδειγμα. Τα κοινωνικά (Social) κριτήρια εξετάζουν τον τρόπο με τον οποίο διαχειρίζεται τις σχέσεις με τους υπαλλήλους, τους προμηθευτές, τους πελάτες και τις κοινότητες όπου δραστηριοποιείται. Η διακυβέρνηση (Governance) ασχολείται με την ηγεσία μιας εταιρείας, τις αμοιβές στελεχών, τους ελέγχους, τους εσωτερικούς ελέγχους και τα δικαιώματα των μετόχων.
Η (αληθινή) αξία των ESG κριτηρίων
Το 2015 οι παγκόσμιοι ηγέτες ενέκριναν ομόφωνα την Ατζέντα 2030 για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη. Κατά τον ΓΓ του ΟΗΕ, Αντόνιο Γκουτέρες, “Οι στόχοι για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη είναι το μονοπάτι που μας οδηγεί σε ένα κόσμο δικαιότερο, πιο ειρηνικό και ευημερούντα, και σε έναν υγιή πλανήτη”. Επιβεβαιώνεται: το θέμα δεν έχει νομική, κατά βάση, αξία.
Αποδεικνύεται, όμως, πως έχει ιδιαίτερη αξία (και) για τις επιχειρήσεις.
Προλογίζοντας ο Γιώργος Σεραφείμ(καθηγητής στο Harvard Business School, Πρόεδρος του Ελληνικού Συμβουλίου Εταιρικής Διακυβέρνησης (ΕΣΕΔ) και μέλος της ΔΕ του XA) τον Οδηγό Δημοσιοποίησης Πληροφοριών ESG του Χρηματιστηρίου Αθηνών αναφέρει: “εταιρείες που βελτιώνουν τις επιδόσεις τους σε θέματα περιβάλλοντος, κοινωνίας και εταιρικής διακυβέρνησης (ESG) …βελτιώνουν την πρόσβασή τους σε κεφάλαια, τη δέσμευση των εργαζομένων τους, την ικανοποίηση των πελατών τους και τις σχέσεις τους με την κοινωνία και τα ενδιαφερόμενα μέρη”.
To Σύμφωνο PRI
To Σύμφωνο PRI είναι μια επενδυτική πρωτοβουλία που αναπτύσσεται σε συνεργασία με την UNEP Finance Initiative και το UN Global Compact˙ μια πρωτοβουλία που προϋποθέτει τη δέσμευση των συμμετεχόντων στα ESG κριτήρια.
Τα δημοσιευμένα στοιχεία για την αυξανόμενη αποδοχή του Συμφώνου PRI μοιάζουν εντυπωσιακά: Στη συγκεκριμένη πρωτοβουλία συμμετέχουν, ήδη, 180 επενδυτές που διαχειρίζονται, με αυξητικούς ρυθμούς, 40τρισ.(!) USD καθώς και 28(!) Οργανισμοί Αξιολόγησης Πιστοληπτικής Ικανότητας.
Η πρόσβαση σε τραπεζικό δανεισμό-Sustainable Finance
Στο πλαίσιο της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας (για την οποία, αναλυτικότερα, σε επόμενη αρθρογραφία μας) η ΕΕ έθεσε ως βασικό άξονα υλοποίησης το χρηματοπιστωτικό σύστημα. Σκοπός της, η κινητοποίηση ιδιωτικών ροών κεφαλαίων προς αειφόρες επενδύσεις. Βασική παράμετρο αποτελούν τα νέα κριτήρια ESG, που συνδυάζουν την ανάπτυξη και την οικονομική απόδοση, με την κοινωνική και περιβαλλοντική βιωσιμότητα. Υπό το πρίσμα αυτό, τα πιστωτικά ιδρύματα καλούνται να ενσωματώσουν (και ήδη υιοθετούν) τη διάσταση της αειφορίας (ESG factors & risks) σε όλο το φάσμα της λειτουργίας τους. Λαμβάνουν δηλ., ολοένα και περισσότερο, υπόψη τους Περιβαλλοντικούς και Κοινωνικούς κινδύνους στην επιχειρησιακή στρατηγική τους, στη διακυβέρνηση και στην εν γένει διαδικασία διαχείρισης κινδύνων.
Tο ελληνικό τραπεζικό σύστημα λαμβάνει, ήδη, υπόψη του την πλήρωση των κριτηρίων ESG από τις προς χρηματοδότηση επιχειρήσεις. Ήδη, και από μακρού χρόνου, συναντάμε την αξίωση (και αποτύπωση) αντίστοιχης φύσης υποχρεώσεων των χρηματοδοτούμενων επιχειρήσεων στις συμβάσεις χρηματοδότησης.
Να σημειωθεί, επίσης, πως η Ελληνική Αναπτυξιακή Τράπεζα επιδοτεί με 5% τη χρηματοδότηση επιχειρήσεων-μέσω του Ταμείου Εγγυοδοσίας Καινοτομίας και των συνεργαζομένων τραπεζών.
Κι οι καταναλωτές;
Βελτιώνοντας οι εταιρείες τις επιδόσεις τους σε θέματα ESG και, ιδίως, βιωσιμότητας, βελτιώνουν και την πρόσβασή τους σε κεφάλαια. Κι όχι, αυτονοήτως, γιατί οι διοικήσεις των τραπεζών ή των fund αποτελούνται από ακτιβιστές του περιβάλλοντος, υπέρμαχους των δικαιωμάτων των μετόχων τους, των εργαζομένων ή των καταναλωτών. Καθώς ο χρόνος περνά, οι τελευταίοι-αγοραστές και παραλήπτες των προϊόντων και υπηρεσιών επιλέγουν συνειδητά πλέον τις εταιρείες εκείνες που πληρούν (ή, έστω, λένε ότι πληρούν) τα σχετικά κριτήρια.
Όπου υπάρχει, όμως, υπευθυνότητα ξεπροβάλλει κι η ανευθυνότητα. Και τη θέση του (υγιούς) ανταγωνισμού λαμβάνει, συχνά, ο αθέμιτος˙ προφανώς σε βλάβη των υπεύθυνων επιχειρήσεων και των καταναλωτών.
Τα θέματα του ESG δεν (θα πρέπει να) απασχολούν, μόνον, τους παγκόσμιους ηγέτες και την παγκόσμια κοινότητα. Δεν (θα πρέπει να) απασχολούν, μόνον, κάποιους γραφικούς/φασαριόζους ακτιβιστές, που συχνά αναρωτιόμαστε ποιος, επιτέλους, τους χρηματοδοτεί. Θα πρέπει να απασχολούν όλους μας. Ως καταναλωτές. Ως κοινωνία. Ως επιχειρήσεις. Και, ειδικά οι τελευταίες, θα πρέπει να βρίσκονται σε διαρκή εκρήγορση. Εκείνοι που έχουν επιλέξει (ως επιχειρηματική πρακτική ή επιλογή marketing) να «ψαρεύουν σε θολά νερά» απειλούν την υγιή επιχειρηματικότητα. Τακτικές τύπου Greenwashing Bluewashing κινούνται προς τη συγκεκριμένη κατεύθυνση. Η ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και η συναφής ευρωπαϊκή νομοθεσία προσπαθούν αρκετά επιτυχώς -αν και με σημαντική χρονική υστέρηση- να αποτρέψουν τους κινδύνους. Περί αυτών, όμως, σε επόμενη αρθρογραφία μας.
Γράφει ο Σταύρος Κουμεντάκης Managing Partner Koumentakis and Associates Law Firm
Με πληροφορίες από:
https://www.investopedia.com/terms/e/environmental-social-and-governance-esg-criteria.asp
https://www.hbs.edu/faculty/Pages/profile.aspx?facId=15705
https://www.unpri.org/
https://www.unepfi.org/
https://www.unglobalcompact.org/
https://www.unpri.org/investment-tools/fixed-income/credit-risk-and-ratings
https://www.hba.gr/info/esg
https://hdb.gr/tameio-eggyodosias-kainotomias/