Η οικονομική κρίση που συνδέεται (και) σε εθνικό επίπεδο με την τρέχουσα πανδημία μοιάζει πρωτόγνωρη. Μέτρα ελήφθησαν σε ευρωπαϊκό επίπεδο-λ.χ. Πρόγραμμα SURE) βεβαίως και σε εθνικό. Όσον αφορά, ειδικότερα, τη χώρα μας είδαμε σωρεία μέτρων που κεντρική στόχευσή τους είχαν την υποστήριξη των επιχειρήσεων αλλά και τη διασφάλιση των θέσεων εργασίας. Κάποια από αυτά: Η (πρόσκαιρη) απαγόρευση απολύσεων, η αναστολή των συμβάσεων εργασίας, το προσωπικό ασφαλούς λειτουργίας, η μεταφορά εργαζομένων σε επιχειρήσεις εντός του ιδίου Ομίλου, το πρόγραμμα ΣΥΝ-Εργασία. Όλα τούτα όμως είχαν χαρακτήρα περισσότερο πρόσκαιρο. Απαιτούνταν και άλλα δραστικότερα. Η περαιτέρω ενίσχυση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης (μεταξύ αυτών: η μερική απασχόληση, η εκ περιτροπής εργασία, η τηλεργασία κ.λπ.) αλλά και η προσθήκη της διευθέτησης του χρόνου απασχόλησης είναι κάποια από αυτά. Αυτό όμως που, πραγματικά, απαιτούσαν οι περιστάσεις είναι η ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας. Ήδη, με την προσθήκη εκατό χιλιάδων (100.000) νέων θέσεων εργασίας αναμένεται να υπάρξει η αναγκαία ώθηση. Εξεδόθη ήδη η υπ’ αριθμ. οικ. 39539/996/30.9.2020 ΚΥΑ (ΦΕΚ Β΄ 4261/30.9.2020 ) κατ’ εξουσιοδότηση του άρθρου 28 ν. 4726/20-ΦΕΚ Β’ 181/18.9.20. Αφορούν, αμφότερα, το «ανοιχτό πρόγραμμα για την προσθήκη 100.000 νέων επιδοτούμενων θέσεων εργασίας» (στο εξής: το «Πρόγραμμα»).
Ας επιχειρήσουμε την αποκωδικοποίησή του.
Ερώτημα 1ο: Ποιος ο σκοπός του Προγράμματος;
Σκοπός του Προγράμματος είναι η δημιουργία 100.000 νέων θέσεων εργασίας, με την επιδότηση του συνόλου των ασφαλιστικών εισφορών (εργοδοτών – εργαζομένων), για έξι (6) μήνες, σε επιχειρήσεις – εργοδότες του ιδιωτικού τομέα της χώρας, ανεξαρτήτως κλάδου και επιχειρηματικής δραστηριότητας (άρθρο 1 παρ. 1)
Ερώτημα 2ο: Ποιο το χρονικό σημείο ελέγχου της αύξησης των θέσεων εργασίας;
Οι νέες θέσεις εργασίας που επιδοτούνται από το Πρόγραμμα είναι επιπρόσθετες του αριθμού των υφιστάμενων θέσεων εργασίας των επιχειρήσεων –εργοδοτών κατά την 18.9.2020 (άρθρο 1 παρ. 1)
Ερώτημα 3ο: Πότε η έναρξη και ποια η διάρκεια του Προγράμματος;
Ως ημερομηνία έναρξης ισχύος του Προγράμματος ορίζεται η 1.10.2020 και ισχύει μέχρι εξαντλήσεως των επιδοτούμενων 100.000 θέσεων εργασίας (άρθρο 1 παρ. 2).
Ερώτημα 4ο: Ποιο το ύψος και η διάρκεια της επιδότησης για κάθε θέση εργασίας;
Για κάθε νέα θέση που δημιουργείται και εντάσσεται στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα, επιδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό το σύνολο των ασφαλιστικών εισφορών εργαζομένου και εργοδότη καθώς και οι αναλογούσες ασφαλιστικές εισφορές σε δώρα και επίδομα αδείας. Η συγκεκριμένη επιδότηση λαμβάνει χώρα για χρονικό διάστημα έξι (6) μηνών και είναι ανεξάρτητη από το ύψος του μηνιαίου μισθού του εργαζόμενου (άρθρο 2 παρ. 1).
Ερώτημα 5ο: Ποιο το ύψος της επιδότησης όταν είναι μακροχρόνια άνεργος εκείνος που προσλαμβάνεται στο πλαίσιο του Προγράμματος;
Είναι ενδεχόμενο η πρόσληψη να αφορά μακροχρόνια άνεργο (δηλ. εγγεγραμμένο στο μητρώο ανέργων του ΟΑΕΔ για χρονικό διάστημα τουλάχιστον δώδεκα μηνών μέχρι την υποβολή της αίτησης-δήλωσης των επιχειρήσεων-εργοδοτών για ένταξη στο Πρόγραμμα).
Στην περίπτωση αυτή η νέα πρόσληψη επιδοτείται από τον κρατικό προϋπολογισμό (επιπρόσθετα από την επιδότηση των ασφαλιστικών εισφορών (άρθρο 2 §1-ερώτημα 3) και με διακόσια (200) ευρώ επί του (υπερβαίνοντος το ποσό αυτό) καθαρού μηνιαίου μισθού, προ φόρου και ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης (άρθρο 2 §2).
Ερώτημα 6ο: Ποιες επιχειρήσεις αφορά το Πρόγραμμα; Υπάρχουν προϋποθέσεις
Το Πρόγραμμα αφορά επιχειρήσεις –εργοδότες του ιδιωτικού τομέα της χώρας, ανεξαρτήτως κλάδου και επιχειρηματικής δραστηριότητας (άρθρο 1 §1). Δικαίωμα ένταξης όμως έχουν εκείνες οι επιχειρήσεις που είναι φορολογικά και ασφαλιστικά ενήμερες ή έχουν ρυθμίσει τυχόν βεβαιωμένες οφειλές τους προς το Δημόσιο και τον Ηλεκτρονικό Εθνικό Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης (e-ΕΦΚΑ), κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης-υπεύθυνης δήλωσης ένταξης στο Πρόγραμμα (άρθρο 3).
Ερώτημα 7ο: Ποιους εργαζόμενους αφορά το Πρόγραμμα και μπορούν να ενταχθούν σ’ αυτό;
Στο Πρόγραμμα μπορούν να ενταχθούν όσοι εργαζόμενοι προσληφθούν από την 1.10.2020 και εφεξής (άρθρο 4§1).
Οι συγκεκριμένοι εργαζόμενοι δεν πρέπει: α) να εργάζονταν στην αιτούσα επιχείρηση-εργοδότη, για τουλάχιστον έναν (1) μήνα πριν από την ημερομηνία πρόσληψής τους ούτε και β) να εργάζονται σε άλλη επιχείρηση, για έναν 91) μήνα, επίσης, πριν από την ημερομηνία πρόσληψής τους (άρθρο 4§2).
Ερώτημα 8ο: Απαιτείται η πρόσληψη των εργαζομένων με συμβάσεις πλήρους απασχόλησης;
Η πρόσληψη είναι δυνατό να λάβει χώρα με σύμβαση εξαρτημένης εργασίας είτε πλήρους είτε μερικής απασχόλησης για χρονική διάρκειας τουλάχιστον έξι (6) μηνών (άρθρο 4§1).
Ερώτημα 9ο: Ποιες οι υποχρεώσεις των επιχειρήσεων που κάνουν χρήση του Προγράμματος;
Οι επιχειρήσεις-εργοδότες που εντάσσονται στο Πρόγραμμα υποχρεούνται να διατηρήσουν τον μέσο όρο του αριθμού των εργαζομένων που είχαν κατά την 18.9.20 προσαυξημένο κατά τον αριθμό των νέων επιδοτούμενων εργαζομένων. Η υποχρέωση αυτή διατηρείται για το χρονικό διάστημα των έξι μηνών που επιδοτείται κάθε νέα θέση εργασίας (άρθρο 5§1).
Ερώτημα 10ο: Ποιες θέσεις εργασίας οφείλουν να διατηρήσουν οι επιχειρήσεις που κάνουν χρήση του Προγράμματος;
Ο αριθμός των θέσεων εργασίας που οφείλουν να διατηρήσουν οι ωφελούμενες επιχειρήσεις αφορά στο σύνολο των εργαζομένων τους με σχέση εξαρτημένης ορισμένου ή αορίστου χρόνου, πλήρους μερικής ή εκ περιτροπής απασχόλησης. Στο αριθμό αυτό συμπεριλαμβάνονται και οι θέσεις εργασίας των εργαζομένων εκείνων που έχουν τεθεί σε αναστολή(άρθρο 5§2).
Από τις θέσεις που υποχρεούνται να διατηρήσουν οι ωφελούμενες επιχειρήσεις εξαιρούνται εκείνες που αφορούν εργαζόμενους:
(α) των οποίων η σύμβαση εργασίας λύεται ένεκα συνταξιοδότησης ή θανάτου,
(β) των οποίων λήγει η σύμβαση εργασίας ορισμένου χρόνου,
(γ) οι οποίοι αποχωρούν οικειοθελώς.
Ερώτημα 11ο: Είναι δυνατή η μεταβολή των όρων εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στο Πρόγραμμα;
Δεν είναι δυνατή η μεταβολή των όρων εργασίας των εργαζομένων που εντάσσονται στο Πρόγραμμα. Ακόμα κι αν υπάρχει συναίνεση των ωφελούμενων εργαζομένων (άρθρο 5§3). Δεν είναι δυνατή όμως ούτε η θέση σε αναστολή των συμβάσεων εργασίας τους (άρθρο 5§7).
Ερώτημα 12ο: Είναι επιτρεπτή η καταγγελία συμβάσεων εργασίας εργαζομένων που εντάσσονται στο Πρόγραμμα;
Είναι επιτρεπτή, υπό την προϋπόθεση της ύπαρξης σπουδαίου λόγου (άρθρο 5§4). Να θυμίσουμε βέβαια ότι ο σπουδαίος λόγος αξιολογείται, εν τέλει, από τα αρμόδια δικαστήρια.
Ερώτημα 13ο: Ποιες οι κυρώσεις για την επιχείρηση σε περίπτωση παραβίασης της υποχρέωσης διατήρησης των θέσεων εργασίας που είχαν κατά την 18.9.20;
Δεν είναι, αυτονοήτως, ανεκτή για τις ωφελούμενες επιχειρήσεις να παραβιάσουν την υποχρέωσή τους για εξάμηνη διατήρηση των θέσεων εργασίας που είχαν κατά την 18.9.20 και των ίδιων όρων εργασίας (άρθρο 7 παρ. 4 & Ερώτημα 21). Η τήρηση μάλιστα της συγκεκριμένης υποχρέωσής τους παρακολουθείται στενά-σε μηνιαία βάση (άρθρο 7§2).
Στην περίπτωση παραβίασης της συγκεκριμένης υποχρέωσης οι εν λόγω επιχειρήσεις-εργοδότες, εκπίπτουν από το Πρόγραμμα και υποχρεούνται να επιστρέψουν το σύνολο των επιδοτήσεων που έλαβαν στο πλαίσιο αυτού (του Προγράμματος)-(άρθρο 7§4).
Ερώτημα 14ο: Τι συμβαίνει σε περίπτωση καταγγελίας σύμβασης εργασίας ωφελούμενου εργαζόμενου για σπουδαίο λόγο;
Σε περίπτωση καταγγελίας της σύμβασης εργασίας ωφελουμένου εργαζόμενου για σπουδαίο λόγο, δεν επιτρέπεται η αντικατάσταση της θέσης εργασίας του με νέο επιδοτούμενο εργαζόμενο για το υπολειπόμενο διάστημα μέχρι τη λήξη του εξαμήνου. Δικαιούνται όμως οι ωφελούμενες επιχειρήσεις να ζητήσουν την έγκριση νέας επιδοτούμενης θέσης εργασίας (άρθρο 5§5).
Ερώτημα 15ο: Τι συμβαίνει μετά την παρέλευση του επιδοτούμενου εξαμήνου;
Μετά την παρέλευση του εξαμήνου που επιδοτούνται οι ασφαλιστικές εισφορές (ή, σε περίπτωση μακροχρόνια ανέργων και τμήμα του μισθού τους-άρθρο 2 παρ. 2 και Ερωτήματα 5 & 20) η επιχείρηση μπορεί να διατηρήσει (ή όχι) την εργασιακή σχέση με τον ωφελούμενο εργαζόμενο. Σε περίπτωση διατήρησης το σύνολο των επιβαρύνσεων (μισθός και ασφαλιστικές εισφορές) βαρύνει την ίδια-αποκλειστικά (άρθρο 5§6).
Ερώτημα 16ο: Είναι δυνατή η παράλληλη λειτουργία σε μια επιχείρηση του συγκεκριμένου Προγράμματος και του «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ»;
Οι εργαζόμενοι που τοποθετούνται στις νέες θέσεις εργασίας του συγκεκριμένου Προγράμματος δεν μπορούν να ενταχθούν στο πρόγραμμα «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ» του άρθρου 31 του ν. 4690/2020 (Α΄104). Οι συμβάσεις εργασίας τους δεν είναι δυνατό να τεθούν σε αναστολή.
Είναι όμως δυνατή η παράλληλη λειτουργία σε μια επιχείρηση του συγκεκριμένου Προγράμματος και του «ΣΥΝ-ΕΡΓΑΣΙΑ». Είναι υποχρεωτικό όμως να αφορά διαφορετικούς εργαζόμενους.
Ερώτημα 17ο: Ποια η σχέση του Προγράμματος με την τηλεργασία;
Οι εργαζόμενοι που εντάσσονται στο Πρόγραμμα είναι δυνατό να παράσχουν την εργασία τους και με τηλεργασία, εφόσον τούτο είναι επιτρεπτό από τη φύση της εργασίας τους. Να σημειωθεί εδώ πως δεν αξιολογείται ως δυνατή η (μονομερής) επιλογή της τηλεργασίας από μέρους του του εργαζόμενου που εντάσσεται στο Πρόγραμμα (με εξαίρεση τους ανήκοντες σε ευπαθή ομάδα -Ερώτημα 18).
Ερώτημα 18ο: Τι συμβαίνει όταν οι ωφελούμενοι ανήκουν σε ευπαθείς ομάδες;
Εισαγωγικά να υπενθυμίσουμε πως οι εργαζόμενοι που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες προσδιορίζονται ήδη από τη με αριθμ. 37095/1436/17.9.2020 (ΦΕΚ Β΄4011) ΚΥΑ. Σε συμπλήρωση της ανωτέρω απόφασης, οι λεπτομέρειες εφαρμογής των μέτρων προστασίας υπέρ των ευπαθών ομάδων καθορίζονται από τη με αριθμ. 39363/1537/30.9.2020 (ΦΕΚ Β΄ 4262) ΚΥΑ.
Οι προστατευτικές ρυθμίσεις που τους αφορούν σε σχέση με την τρέχουσα πανδημία, υπερισχύουν εκείνων που αναφέρονται στο Πρόγραμμα (άρθρο 5§9).
Ερώτημα 19ο: Ποια η ακολουθητέα διαδικασία για την ένταξη στο Πρόγραμμα;
Κάθε επιχείρηση που προτίθενται να προβούν σε προσλήψεις στο πλαίσιο του συγκεκριμένου Προγράμματος υποβάλλει ηλεκτρονική αίτηση στο ΕΡΓΑΝΗ για καθένα ωφελούμενο (άρθρο 6§1). Τα στοιχεία της αίτησης ελέγχονται και διασταυρώνονται από το ΕΡΓΑΝΗ και οι επιχειρήσεις λαμβάνουν απάντηση για την αίτηση ή απόρριψη της αιτήσεώς τους. Σε περίπτωση έγκρισης οι ωφελούμενες επιχειρήσεις προβαίνουν σε σύναψη, το αργότερο την επόμενη μέρα, της σχετικής σύμβασης εργασίας με τον συγκεκριμένο, ωφελούμενο, εργαζόμενο.
Ερώτημα 20ο: Ποια η διαδικασία καταβολής της επιδότησης των 200€ του μισθού για τους μακροχρόνια άνεργους που εντάσσονται στο Πρόγραμμα;
Η καταβολή της εν λόγω επιδότησης λαμβάνει χώρα με πίστωση του τραπεζικού λογαριασμού των επιχειρήσεων-εργοδοτών (άρθρο 9§2).
Ερώτημα 21ο: Τι συμβαίνει σε περίπτωση ψευδών, κατά το περιεχόμενο, υπευθύνων δηλώσεων από τις επιχειρήσεις που ζητούν την ένταξή τους στο συγκεκριμένο Πρόγραμμα.
Οι κυρώσεις είναι ποινικές και διοικητικές. Σε κάθε περίπτωση: Ποσά που αχρεωστήτως κατεβλήθησαν σε επιχειρήσεις, εισπράττονται με βάση τον Κώδικα για την Είσπραξη Δημοσίων Εσόδων.
Όπως και εισαγωγικά αναφέρθηκε, η ενίσχυση των επιχειρήσεων και η αύξηση των θέσεων εργασίας αποτελεί στοιχείο προαπαιτούμενο για τη διαχείριση της οικονομικής κρίσης.
Η σκυτάλη περνά τώρα στις επιχειρήσεις.
Ας αξιοποιήσουμε την ευκαιρία!
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 4 Οκτωβρίου 2020.
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.