Η πανδημία καλά κρατεί. Ετοιμαζόμαστε(;) για τη διαχείριση του (δυστυχώς με βεβαιότητα αναμενομένου) «τρίτου κύματος». Πλήττεται, βαρύτατα, η δημόσια υγεία. Αντίστοιχα βαρύτατο είναι και το πλήγμα που δέχεται (και) η εθνική οικονομία˙ κατ΄ αναπόδραστη συνέπεια και οι επιχειρήσεις. Ένα νέο πακέτο μέτρων αποτελεί ήδη πραγματικότητα. Αφορά τα μισθώματα των πληττομένων επιχειρήσεων, τα αξιόγραφα που έχουν εκδοθεί από αυτές καθώς και την ενίσχυσή τους με την μορφή πάγιων δαπανών. Ο ν. 4772/2021 (ΦΕΚ Α’ 17/05.02.2021) αποτελεί ήδη γεγονός. Αξίζει να εστιάσουμε στις σχετικές πρόνοιές του.
Α. Ενότητα πρώτη: Μισθώματα
Ερώτημα 1ο: Ποιες επιχειρήσεις απαλλάσσονται ολοσχερώς από την υποχρέωση καταβολής μισθώματος και για ποιους μήνες;
Οι επιχειρήσεις (η λειτουργία των οποίων έχει ανασταλεί ή απαγορευθεί ή, έστω, πλήττονται λόγω της πανδημίας) απαλλάσσονται από την υποχρέωση καταβολής του συνολικού μισθώματος, για τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2021. Οι συγκεκριμένες, πληγείσες, επιχειρήσεις ορίζονται ανά κλάδο και ανά μήνα με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών (άρθρο 26).
Ερώτημα 2ο: Ποια η φορολογική αντιμετώπιση του (τμήματος ή του συνόλου του) μηνιαίου μισθώματος που δεν εισπράττεται;
Όταν, λόγω της πανδημίας, υπάρχει είτε πλήρης απαλλαγή από την καταβολή του μισθώματος (βλ. ανωτέρω για Ιανουάριο και Φεβρουάριο του 2021) είτε μειωμένη καταβολή μισθώματος (κατά 40% από το νόμο ή κατά, τουλάχιστον, 30% ύστερα από συμφωνία εκμισθωτή-μισθωτή) το ποσό του μισθώματος που δεν εισπράττεται, δεν υπόκειται σε φόρο εισοδήματος και ειδική εισφορά αλληλεγγύης (άρθρο 27 §1).
Ερώτημα 3ο: Επί φυσικών προσώπων-εκμισθωτών σε ποιες περιπτώσεις μειώνονται φορολογικές τους υποχρεώσεις και σε ποιες αναλαμβάνει το Δημόσιο να καταβάλει ποσοστό του μισθώματος που δεν εισέπραξαν;
Τα φυσικά πρόσωπα-εκμισθωτές που, λόγω της πανδημίας, εισπράττουν μειωμένο μίσθωμα (κατά 40% από το νόμο ή κατά, τουλάχιστον, 30% ύστερα από συμφωνία εκμισθωτή-μισθωτή) έχουν δικαίωμα έκπτωσης ποσού 20% επί του (60%) των μισθωμάτων (έως και το μίσθωμα που αφορά στον 10/2020) πριν την ως άνω μείωση, από οφειλές προς τη φορολογική αρχή από τις 31.7.2020 και μετά (πλην εκείνων που αφορούν ρυθμίσεις ή διευκολύνσεις τμηματικής καταβολής, οφειλών υπέρ αλλοδαπού δημοσίου και από ανάκτηση κρατικών ενισχύσεων). Στα συγκεκριμένα φυσικά πρόσωπα-εκμισθωτές για τον Νοέμβριο του 2020 και έπειτα θα καταβληθεί από το Δημόσιο, αντί της έκπτωσης, το 50% των μισθωμάτων των μηνών αυτών. Ειδικά όσον αφορά τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2021 δικαιούνται να τους καταβληθεί από το Δημόσιο, αντί της έκπτωσης, το 80% των μισθωμάτων των μηνών αυτών (άρθρο 27 §2α).
Ερώτημα 4ο: Επί νομικών προσώπων-εκμισθωτών σε ποιες περιπτώσεις αναλαμβάνει το Δημόσιο να καταβάλει ποσοστό του μισθώματος που δεν εισέπραξαν;
Στα νομικά πρόσωπα-εκμισθωτές που, λόγω της πανδημίας, δεν εισπράττουν μίσθωμα τους μήνες Ιανουάριο και Φεβρουάριο 2021 θα καταβληθεί από το Δημόσιο το 60% των μισθωμάτων των μηνών αυτών (άρθρο 27 §2α).
Ερώτημα 5ο: Κινδυνεύουν από κατασχέσεις οι καταβολές του Δημοσίου σε φυσικά και νομικά πρόσωπα-εκμισθωτές που αφορούν ποσοστά των μισθωμάτων που δεν εισπράττονται λόγω πανδημίας;
Το ποσό που καταβάλλεται από το Δημόσιο στους εν λόγω εκμισθωτές, το οποίο αφορά ποσοστό των μισθωμάτων που δεν εισπράττονται λόγω πανδημίας, δεν εμπίπτει σε καμία κατηγορία εισοδήματος, δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε φόρο, τέλος, εισφορά ή άλλη κράτηση υπέρ του Δημοσίου (συμπεριλαμβανομένης και της ειδικής εισφοράς αλληλεγγύης), είναι ανεκχώρητο και ακατάσχετο στα χέρια του Δημοσίου ή τρίτων, δεν δεσμεύεται και δεν συμψηφίζεται με βεβαιωμένα χρέη προς το Δημόσιο, τα νομικά πρόσωπα δημοσίου δικαίου, τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης, τα νομικά πρόσωπα των τελευταίων, τα ασφαλιστικά ταμεία και τα πιστωτικά ιδρύματα (άρθρο 27 §2β).
Β. Ενότητα δεύτερη: Αξιόγραφα
Ερώτημα 6ο: Αναστέλλεται η προθεσμία εξόφλησης αξιογράφων; Ποιων επιχειρήσεων; Ποιων αξιογράφων; Για πόσο χρόνο; Με ποιες προϋποθέσεις;
Το μέτρο αφορά: (α) τις πληγείσες επιχειρήσεις (που είτε έχουν αναστείλει τη δραστηριότητά τους είτε έχουν πληγεί δραστικά λόγω της πανδημίας-όπως προσδιορίζονται κατά ΚΑΔ με απόφαση του Υπουργού Οικονομικών), οι οποίες εμφανίζουν μειωμένο κύκλο εργασιών κατά το διάστημα Οκτωβρίου – Δεκεμβρίου 2020 κατά ποσοστό μεγαλύτερο του 40% σε σχέση με τον κύκλο εργασιών του αντίστοιχου διαστήματος του έτους 2019 και (β) την αναστολή προθεσμιών λήξης, εμφάνισης και πληρωμής των αξιογράφων που οι ίδιες εξέδωσαν (από 25.1.21 έως 28.2.21) κατά 75 ημέρες από την ημερομηνία που αναγράφεται σε καθένα αξιόγραφο (άρθρο 28 §1α).
Ερώτημα 7ο: Ποια η ακολουθητέα διαδικασία για την αναστολή προθεσμίας εξόφλησης αξιογράφων;
Οποιοσδήποτε έχει δικαίωμα ή υποχρέωση από τα αξιόγραφα που προαναφέρθηκαν (Ερώτ. 6ο), δηλ.: εκδότης, αποδέκτης ή κομιστής τους, δικαιούται να διαβιβάσει τα στοιχεία των αξιογράφων στις τράπεζες μέσα σε έξι (6) εργάσιμες ημέρες από την επόμενη της συμπερίληψης των συγκεκριμένων ΚΑΔ στις πληττόμενες επιχειρήσεις ή εντός έξι (6) εργάσιμων ημερών από σχετική Υπουργική Απόφαση, μέσω ειδικής σχετικής ηλεκτρονικής εφαρμογής των πιστωτικών ιδρυμάτων του συστήματος πληρωμών ΔΙΑΣ (άρθρο 28 §1β).
Ερώτημα 8ο: Τι συμβαίνει με τις «σφραγισμένες» επιταγές του Ιανουαρίου του 2021; Ποια η αντιμετώπισή τους;
Τα αξιόγραφα που οφείλονται από πληττόμενες επιχειρήσεις (Ερώτ. 6ο), επί των οποίων έχει βεβαιωθεί ή πρόκειται να βεβαιωθεί αδυναμία πληρωμής από την πληρώτρια τράπεζα από την 2η.1.2021 έως τη δημοσίευση της σχετικής Υπουργικής Απόφασης, δεν καταχωρίζονται σε (ή αν καταχωρίστηκαν διαγράφονται από) αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς. Αρκεί όμως να εξοφληθούν εντός 75 ημερών από τη σφράγιση ή τη λήξη τους. Για τις απαιτήσεις που απορρέουν από τα συγκεκριμένα αξιόγραφα, η έκδοση διαταγής πληρωμής, καθώς και η λήψη πάσης φύσεως μέτρων ή η διενέργεια πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης αναστέλλονται κατά 75 ημέρες από τη σφράγιση ή τη λήξη τους (άρθρο 28 §2).
Ερώτημα 9ο: Ποιους κομιστές αξιογράφων αφορά η παράταση εξόφλησης ΦΠΑ;
Αφορά: Κομιστές αξιογράφων που δεν εντάσσονται σε πληττόμενους λόγω της πανδημίας κλάδους ούτε όμως ανήκουν σε ΚΑΔ που παρουσιάζουν σημαντική αύξηση του κύκλου των συναλλαγών τους στη διάρκεια της κρίσης από την πανδημία.
Προϋπόθεση: Το σύνολο της αξίας των αξιογράφων που κατέχουν ως κομιστές και αναστέλλεται η εξόφλησή τους υπερβαίνει το 20% του μέσου μηνιαίου κύκλου εργασιών του προηγουμένου φορολογικού έτους.
Παράταση προθεσμιών καταβολής μέχρι και την 31η.5.2021: (α) των βεβαιωμένων στις Δ.Ο.Υ./Ελεγκτικά Κέντρα χρεωστικών οφειλών από δηλώσεις Φ.Π.Α., οι οποίες έληξαν από 1.1.2021-31.1.2021, καθώς και (β) των προθεσμιών καταβολής Φ.Π.Α. που βεβαιώθηκαν ή θα βεβαιωθούν, με καταληκτική ημερομηνία υποβολής την 31.1.2021 και την 28.2.2021 (άρθρο 28 §3α).
Ερώτημα 10ο: Ποιους κομιστές αξιογράφων αφορά η παράταση εξόφλησης των δικών τους αξιογράφων; Ποιας διάρκειας η παράταση;
Αφορά: Κομιστές αξιογράφων που δεν εντάσσονται σε πληττόμενους λόγω της πανδημίας κλάδους ούτε όμως ανήκουν σε ΚΑΔ που παρουσιάζουν σημαντική αύξηση του κύκλου των συναλλαγών τους στη διάρκεια της κρίσης από την πανδημία.
Προϋπόθεση: Το σύνολο της αξίας των αξιογράφων που κατέχουν ως κομιστές και αναστέλλεται η εξόφλησή τους υπερβαίνει το 50% του μέσου μηνιαίου κύκλου εργασιών του προηγουμένου φορολογικού έτους.
Παράταση εξόφλησης των δικών τους αξιογράφων: Τα αξιόγραφα που οφείλονται από τους προαναφερθέντες κομιστές αξιογράφων, επί των οποίων έχει βεβαιωθεί ή πρόκειται να βεβαιωθεί αδυναμία πληρωμής από την πληρώτρια τράπεζα από την 2.1.2021 έως 28.2.21, δεν καταχωρίζονται σε (ή αν καταχωρίστηκαν διαγράφονται από) αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς. Αρκεί όμως να εξοφληθούν εντός 75 ημερών από τη σφράγιση ή τη λήξη τους (άρθρο 28 §3β).
Ερώτημα 11ο: Δικαιούνται ο υπόχρεος για την πληρωμή αξιογράφου και ο κομιστής του να συμφωνήσουν εξόφληση στην ημερομηνία έκδοσης/λήξης του;
Το δικαίωμα του υπόχρεου πληρωμής αξιογράφου για την παράταση της προθεσμίας εξόφλησής του δεν τον εμποδίζει να συμφωνήσει με τον κομιστή και δικαιούχο είσπραξής του την εξόφληση στην αναγραφόμενη ημερομηνία έκδοσης/λήξης του (άρθρο 28 §4).
Ερώτημα 12ο: Τι συμβαίνει με τις προθεσμίες εξόφλησης αξιογράφων που έχουν ήδη παραταθεί;
Με διάφορα νομοθετήματα έχουν παραταθεί οι προθεσμίες εξόφλησης αξιογράφων. Οι τεθείσες προθεσμίες εξόφλησης της 30.9.20 και της 31.10.20 παρατείνονται περαιτέρω έως την 30.4.21. Μέχρι τη συγκεκριμένη ημερομηνία (30.4.21) αναστέλλονται η έκδοση διαταγής πληρωμής, καθώς και η λήψη πάσης φύσεως μέτρων ή η διενέργεια πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης (άρθρο 28 §5).
Ερώτημα 13ο: Τι συμβαίνει με τις επιταγές που «σφραγίσθηκαν» ή συναλλαγματικές που δεν πληρώθηκαν από 1.11.20 και εντεύθεν;
Αξιόγραφα που εκδόθηκαν από επιχειρήσεις που προσδιορίζονται στην ΠΝΠ της 22.8.2020 (άρθρο 7 §3), επί των οποίων (αξιογράφων) έχει βεβαιωθεί ή πρόκειται να βεβαιωθεί αδυναμία πληρωμής από την πληρώτρια τράπεζα από την 1η Νοεμβρίου 2020 και εντεύθεν, δεν καταχωρίζονται σε αρχεία δεδομένων οικονομικής συμπεριφοράς, εάν αποδεδειγμένα εξοφληθούν έως τις 30 Απριλίου 2021. Για τις απαιτήσεις που απορρέουν από τα συγκεκριμένα αξιόγραφα, η έκδοση διαταγής πληρωμής, καθώς και η λήψη πάσης φύσεως μέτρων ή η διενέργεια πράξεων αναγκαστικής εκτέλεσης αναστέλλονται έως τις 30 Απριλίου 2021 (άρθρο 28 §6).
Τα αντίστοιχα ισχύουν και για τα αξιόγραφα τα οποία καταλαμβάνονται από (νομοθετική) παράταση της προθεσμίας εξόφλησης έως την 31.12.20 (δυνάμει του άρθρο 35 του ν.4735/2020). Η εν λόγω προθεσμία παρατείνεται περαιτέρω έως την 30.4.21 (άρθρο 28 §7).
Γ. Ενότητα τρίτη: Ενισχύσεις επιχειρήσεων με τη μορφή παγίων δαπανών
Ερώτημα 14ο: Σε τι συνίσταται και ποιους αφορά η ενίσχυση επιχειρήσεων με τη μορφή πάγιων δαπανών;
Σε επιχειρήσεις που επλήγησαν οικονομικά λόγω της εμφάνισης και διάδοσης του κορωνοϊού COVID-19, είναι δυνατό να χορηγείται ενίσχυση, με τη μορφή της επιδότησης παγίων δαπανών, στο πλαίσιο της στήριξης για μη καλυπτόμενες πάγιες δαπάνες επιχειρήσεων. Με κοινή απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας & Κοινωνικών Υποθέσεων θα καθοριστούν οι σχετικές λεπτομέρειες (άρθρο 29).
Οι επιχειρήσεις πλήττονται βαρύτατα-ταυτόχρονα με την εθνική οικονομία. Με στοχευμένες ρυθμίσεις επιχειρείται η υποβοήθησή τους στη διαχείριση μέρους, κατ’ ανάγκην, των προβλημάτων που αντιμετωπίζουν. Δεν μοιάζει όμως αρκετή η απαλλαγή τους από τμήμα των οφειλομένων μισθωμάτων. Ούτε η χρονική μετάθεση υποχρεώσεών τους προς το Δημόσιο ή εκείνων που απορρέουν από αξιόγραφα. Εξάλλου, κι όσο αφορά τα τελευταία (αξιόγραφα) στην εξόφλησή τους προσβλέπουν οι κομιστές τους για την αντιμετώπιση των δικών τους οικονομικών θεμάτων.
Έχουμε πολλά επενδύσει, όλοι μας, στο εμβόλιο για τη διαχείριση (και) της τρέχουσας οικονομικής κρίσης. Δεν φαίνεται, επί του παρόντος τουλάχιστον, να αποδίδουν οι σχετικές «επενδύσεις». Θα πρέπει, κατά τούτο, άλλα δραστικότερα (και περισσότερο άμεσα) μέτρα να επιλεγούν και εφαρμοστούν.
Πριν είναι αργά.-
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ, στις 14 Φεβρουαρίου 2021.
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.