Το πέρασμα από το πρώτο κύμα της πανδημίας αποδείχθηκε επιτυχές. Την Πρωτομαγιά μάλιστα εκδόθηκε η ΠΝΠ που επιδίωκε να ρυθμίσει την επιστροφή στην κανονικότητα. Μια περίεργη όμως κανονικότητα-όπως επισημαίναμε στη σχετική αρθρογραφία μας. Το άρθρο έκλεινε: “Η επιστροφή στην «κανονικότητα» δεν προβλέπεται σύντομη-δεν είναι δυνατό εξάλλου. Το σημαντικότερο: Δεν είναι επίσης δυνατό, παρά τις όποιες προσδοκίες, να υπάρξει επιστροφή στην (προ πανδημίας) «κανονικότητα». Ας ελπίσουμε όμως πως, σε αντίθεση με τις προτροπές του Καβάφη «δεν θάναι μακρύς ο δρόμος…»”. Αποδείχθηκε, ήδη, ιδιαίτερα μακρύς ο συγκεκριμένος δρόμος. Το δεύτερο κύμα της πανδημίας όχι μόνον είναι σε εξέλιξη αλλά τρομάζει ακόμα περισσότερο. Το ΕΣΥ δοκιμάζει τα όριά του. Οι ΜΕΘ των δημοσίων νοσοκομείων εξαντλήθηκαν. Η Πολιτεία, αργά αυτή τη φορά, λαμβάνει(;)αναγκαία μέτρα. Εκδόθηκε ήδη η ΚΥΑ ΓΔΟΥ 281/13.11.20 (ΦΕΚ Β’ 5047/14.11.20) που αφορά την επιστρεπτέα προκαταβολή. Ας δούμε τις σχετικές νομοθετικές πρόνοιες όσον αφορά την υποστήριξη των επιχειρήσεων και, δι’ αυτών, των θέσεων εργασίας.
Ερώτημα 1ο: Τι είναι η επιστρεπτέα προκαταβολή; Ποια περίοδο αφορά;
Πρόκειται, ουσιαστικά, για μορφή οικονομικής ενίσχυσης των ιδιωτικών επιχειρήσεων, ανεξαρτήτως κλάδου, που επλήγησαν οικονομικά εξαιτίας της τρέχουσας πανδημίας. Η συγκεκριμένη ενίσχυση αφορά τους μήνες Σεπτέμβριο και Οκτώβριο του 2020 (άρθρο 1 §1).
Ερώτημα 2ο: Είναι δυνατή η κατάσχεση της επιστρεπτέας προκαταβολής;
Η επιστρεπτέα προκαταβολή (στο εξής: «ενίσχυση») είναι ακατάσχετη και αφορολόγητη. Επίσης: δεν είναι δυνατός ο συμψηφισμός της με οποιαδήποτε οφειλή (άρθρο 1 §3).
Ερώτημα 3ο: Ποιοι οι δικαιούχοι της ενίσχυσης;
Δικαιούχοι της επιστρεπτέας προκαταβολής ενίσχυσης είναι, κατά βάση (άρθρο 3):
(α) Oι Δημοτικές Επιχειρήσεις Ύδρευσης και Αποχέτευσης (Δ.Ε.Υ.Α.) και οι Οργανισμοί Λιμένων και
(β) Oι ιδιωτικές επιχειρήσεις (νομικά πρόσωπα και ατομικές επιχειρήσεις) καθώς και μη κερδοσκοπικές επιχειρήσεις που υπόκεινται σε ΦΠΑ, οι οποίες έχουν έδρα ή μόνιμη εγκατάσταση στην Ελλάδα ανεξαρτήτως Κωδικού Αριθμού Δραστηριότητας (ΚΑΔ). Στις συγκεκριμένες ιδιωτικές επιχειρήσεις δεν συμπεριλαμβάνονται εκείνες που απασχολούσαν περισσότερους από χίλιους (1.000) εργαζόμενους, κατά την 1η Σεπτεμβρίου 2020. Επίσης: ΝΠΔΔ ή ΝΠΙΔ με ειδικά χαρακτηριστικά.
Ερώτημα 4ο: Ποια κριτήρια πρέπει να πληρούν οι δικαιούχοι της ενίσχυσης;
Οι δικαιούχοι της επιστρεπτέας προκαταβολής θα πρέπει να πληρούν μια σειρά κριτηρίων (άρθρο 4 §§2 & 3), τα σημαντικότερα από τα οποία:
(α) Να είναι σε λειτουργία, να έχουν πληγεί από την πανδημία και να μην έχουν υπαχθεί σε πτωχευτική διαδικασία,
(β) Να έχουν υποβάλει δηλώσεις φόρου εισοδήματος και ΦΠΑ,
(γ) Να παρουσιάζουν (κατά το δίμηνο Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 2020) μείωση του κύκλου εργασιών τους κατά 20% τουλάχιστον. (Σημειώνεται πάντως πως δεν είναι αναγκαία η εν λόγω μείωση, όταν πρόκειται για επιχειρήσεις που υπάγονται σε κάποιους από τους ΚΑΔ που προβλέπει η συγκεκριμένη ΚΥΑ ή εδρεύουν σε περιοχές που έχουν πληγεί από τον μεσογειακό κυκλώνα «Ιανό»).
Ερώτημα 5ο: Ποιο το ύψος της ενίσχυσης;
Το ύψος της ενίσχυσης (άρθρο 4) προσδιορίζεται, τυποποιημένα, ως εξής:
(α) Για τις επιχειρήσεις που είναι υποκείμενες σε ΦΠΑ, ισχύει ο ακόλουθος τύπος:
Ενίσχυση = [(Κύκλος εργασιών αναφοράς – Άθροισμα κύκλου εργασιών μηνών Σεπτεμβρίου και Οκτωβρίου 2020) x ποσοστιαία διαφορά εκροών εισροών] – [αριθμός εργαζομένων σε αναστολή x 534],
(β) Για τις επιχειρήσεις που δεν είναι υποκείμενες σε ΦΠΑ ή είναι υποκείμενες και απαλλασσόμενες από το ΦΠΑ, ισχύει ο ακόλουθος τύπος:
Ενίσχυση = [(Ακαθάριστα έσοδα αναφοράς – Ακαθάριστα έσοδα μηνών Σεπτεμβρίου 2020 και Οκτωβρίου 2020) x ποσοστιαία διαφορά εσόδων εξόδων] – [αριθμός εργαζομένων σε αναστολή x 534].
Ερώτημα 6ο: Υπάρχουν ανώτερα και κατώτερα όρια όσον αφορά την ενίσχυση;
Θεσπίζονται ελάχιστα αλλά και ανώτατα όρια (όσον αφορά το ύψος της ενίσχυσης) ανά επιχείρηση και όμιλο επιχειρήσεων (άρθρο 4§2). Εξαρτάται από το μέγεθος, τον αριθμό των εργαζομένων τους και τις λοιπές, σχετικές, προϋποθέσεις. Όσον αφορά εκείνες που λαμβάνουν ενίσχυση βάσει του Προσωρινού Πλαισίου [C(2020)1863/19.3.20 ανακοίνωση Ευρωπαϊκής Επιτροπής] το ανώτατο όριο σε όμιλο επιχειρήσεων δεν μπορεί να υπερβεί τα 800.000€. Ειδικά όσον αφορά όμιλο επιχειρήσεων πρωτογενούς γεωργικής παραγωγής δεν είναι δυνατό να υπερβεί τα 100.000€ και τα 120.000€ για όμιλο επιχειρήσεων αλιείας και υδατοκαλλιέργειας. Για τις επιχειρήσεις που λαμβάνουν την ενίσχυση βάσει του Κανονισμού de minimis (1407/2013) το συνολικό ποσό ενισχύσεων ήσσονος σημασίας που λαμβάνουν κατά την τριετία 2018-2020 δεν μπορεί να υπερβεί τα 200.000€. Όσον αφορά εκείνες που δραστηριοποιούνται στις οδικές εμπορευματικές μεταφορές για λογαριασμό τρίτων δεν μπορεί να υπερβεί το ποσό των 100.000€ (σε επίπεδο ομίλου επίσης).
Ερώτημα 7ο: Μέχρι πότε και με ποια διαδικασία υποβάλλεται η αίτηση για τη χορήγηση της ενίσχυσης;
Οι αιτήσεις από τις ενδιαφερόμενες επιχειρήσεις υποβάλλονται ηλεκτρονικά έως την 30η Νοεμβρίου 2020 το αργότερο (άρθρο 6 §2).
Η αίτηση υποβάλλεται στην ηλεκτρονική πλατφόρμα «myBusinessSupport» η οποία αποτελεί εφαρμογή του Ο.Π.Σ. TAXISnet της ΑΑΔΕ (https://www.aade.gr/mybusinesssupport)-(άρθρο 6 §1).
Ερώτημα 8ο: Επιστρέφεται η ενίσχυση; Σε ποιο βαθμό και με ποιες προϋποθέσεις;
Το ήμισυ (50%) του ποσού της ενίσχυσης δεν επιστρέφεται από την επιχείρηση, υπό μια σημαντική προϋπόθεση: τη διατήρηση των θέσεων εργασίας της έως την 31η Μαρτίου 2021. Συγκεκριμένα, η επιχείρηση που λαμβάνει την ενίσχυση υποχρεούται να διατηρήσει από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 έως την 31η Μαρτίου 2021 το επίπεδο απασχόλησης που είχε κατά την 1η Σεπτεμβρίου 2020. Σε περίπτωση που το επίπεδο απασχόλησης που είχε η επιχείρηση κατά την 1η Σεπτεμβρίου 2020 είναι υψηλότερο από αυτό που είχε κατά την 1η Μαρτίου 2020, η επιχείρηση υποχρεούται να διατηρήσει από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 έως την 31 Μαρτίου 2021 το επίπεδο απασχόλησης που είχε κατά την 1η Μαρτίου 2020. Εξαιρούνται οι λύσεις συμβάσεων ένεκα συνταξιοδότησης ή θανάτου, οι λύσεις συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου και οι οικειοθελείς παραιτήσεις (άρθρο 9 §§1 & 8). Σε περίπτωση παραβίασης της σχετικής υποχρέωσης η επιχείρηση υποχρεούται να επιστρέψει άμεσα και έντοκα το σύνολο της ενίσχυσης (Ερώτημα 11ο).
Ερώτημα 9ο: Ποια η επιβάρυνση και ποια η περίοδος επιστροφής της ενίσχυσης;
Για το χρονικό διάστημα ως την 31η Δεκεμβρίου 2021 παρέχεται άτοκη περίοδος χάριτος χωρίς υποχρέωση επιστροφής κεφαλαίου ή τόκων. Στη συνέχεια, το ανεξόφλητο υπόλοιπο αποπληρώνεται σε σαράντα (40) ισόποσες τοκοχρεωλυτικές μηνιαίες δόσεις, εκάστης εξ αυτών καταβλητέας την τελευταία ημέρα του μήνα. Το ποσό της ενίσχυσης που πρέπει να επιστραφεί επιβαρύνεται με επιτόκιο 0,74% (άρθρα 9 §2 & 2 §4).
Σε περίπτωση μη εμπρόθεσμης καταβολής των οφειλόμενων ποσών, εφαρμόζονται οι διατάξεις του ΚΕΔΕ (άρθρο 9 §§2, 3, 4 & 7).
Ερώτημα 10ο: Οι επιχειρήσεις που λαμβάνουν την ενίσχυση υποχρεούνται να διατηρήσουν τις θέσεις εργασίας τους;
Είναι προφανές πως ένα τέτοιο μέτρο δεν θα μπορούσε παρά να συνοδεύεται από υποχρέωση διατήρησης θέσεων εργασίας (άρθρο 10 §1). Συγκεκριμένα, η επιχείρηση που λαμβάνει την ενίσχυση υποχρεούται να διατηρήσει από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 το επίπεδο απασχόλησης που είχε κατά την 1η Σεπτεμβρίου 2020. Σε περίπτωση που το επίπεδο απασχόλησης που είχε η επιχείρηση κατά την 1η Σεπτεμβρίου 2020 είναι υψηλότερο από αυτό που είχε κατά την 1η Μαρτίου 2020, η επιχείρηση υποχρεούται να διατηρήσει από την 1η Σεπτεμβρίου 2020 έως την 31η Δεκεμβρίου 2020 το επίπεδο απασχόλησης που είχε κατά την 1η Μαρτίου 2020. Εξαιρούνται οι λύσεις συμβάσεων ένεκα συνταξιοδότησης ή θανάτου, οι λύσεις συμβάσεων εργασίας ορισμένου χρόνου και οι οικειοθελείς παραιτήσεις.
Ερώτημα 11ο: Ποιες οι κυρώσεις για τις επιχειρήσεις σε περίπτωση παραβίασης των υποχρεώσεών τους από την ΚΥΑ;
Σε περίπτωση παραβίασης από μέρους της επιχείρησης των όρων της ΚΥΑ, υπέρβασης του ανώτατου ορίου ενίσχυσης ή υποβολής ψευδών στοιχείων, υποχρεούται (ανεξάρτητα, προφανώς, από τις λοιπές κυρώσεις) σε άμεση επιστροφή του συνόλου της χορηγηθείσας ενίσχυσης και μάλιστα έντοκα από την ημερομηνία που τέθηκε στη διάθεσή της (ανεξάρτητα δηλ. από το πότε, πράγματι, την ανέλαβε (άρθρο 10 §5).
Το δεύτερο κύμα της πανδημίας μας έβγαλε (Πολιτεία και όλους εμάς-με εξαίρεση τους «ψεκασμένους») από τη θερινή ραστώνη και, αντίστοιχο, εφησυχασμό. Οι χιλιάδες των ημερήσιων θετικών διαγνώσεων (και με το ΕΣΥ πέρα, μάλλον, από τα όριά του) επιβάλλουν τη λήψη νομοθετικών μέτρων.
Δυστυχώς όμως όσα μέχρι σήμερα ελήφθησαν αποδεικνύονται, επί του παρόντος, αναποτελεσματικά.
Ας ελπίσουμε τουλάχιστον πως μέτρα όπως οι ενισχύσεις, υπό τη μορφή της επιστρεπτέας προκαταβολής, θα συνδράμουν αποτελεσματικά προς την κατεύθυνση της ενίσχυσης των επιχειρήσεων και, αυτονοήτως, της διάσωσης πολύτιμων θέσεων εργασίας.-
Σταύρος Κουμεντάκης
Managing Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση του άρθρου δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ και στο makthes, στις 17 Νοεμβρίου 2020.
Η πληροφόρηση που εμπεριέχεται στο παρόν άρθρο δεν συνιστά (ούτε και έχει σκοπό να αποτελέσει) νομική συμβουλή. Μια τέτοια νομική συμβουλή είναι δυνατό να παρασχεθεί μόνον από αρμόδιο δικηγόρο ο οποίος θα λάβει υπόψη του το σύνολο των δεδομένων που θα του εκθέσετε για την υπόθεσή σας. Αναλυτικά.