Ευθύνες των Μελών του Διοικητικού Συμβουλίου Ανωνύμων Εταιρειών
Μέρος 1ο: Οι ευθύνες που απορρέουν από το νέο νόμο για τις Ανώνυμες Εταιρείες.
Α. ΓΕΝΙΚΑ
Προοίμιο
Η εξουσία στην Ελλάδα πάντοτε (ιδιαίτερα και τους περισσότερους-αν όχι όλους) μας προσέλκυε. Είτε για την άσκησή της είτε για τη συναναστροφή με κείνους που τη νέμονται. Λησμονούμε όμως πως η εξουσία, κάποια στιγμή, τελειώνει. Λησμονούμε (;) επίσης πως η άσκησή της εγκυμονεί κινδύνους. Κάποιες φορές σοβαρούς.
Όταν ο Χ. Κίσινγκερ κατέληγε πως «η εξουσία είναι το υπέρτατο αφροδισιακό» μπορούμε να είμαστε βέβαιοι πως κάτι περισσότερο από εμάς γνώριζε. Για τις συνέπειες από την άσκησή της; Είχε μιλήσει ήδη ο Όμηρος: «Αυτός που βρίσκεται στην εξουσία, δε μπορεί να κοιμηθεί ήσυχα μια ολόκληρη νύχτα». Κι ακολούθησε, αρκετά μεταγενέστερα, ο Τσαρλς Κάλεμπ Κόλτον για να διευκρινίσει: «Τα βάσανα της εξουσίας είναι πραγματικά, οι χαρές της φανταστικές».
Το εύρος της ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου
Η διοίκηση των νομικών προσώπων συναρτάται με την άσκηση εξουσίας. Είναι αλήθεια όμως πως, αν ανατρέξει κάποιος στην εγχώρια (βεβαίως και διεθνή) βιβλιογραφία δεν είναι δυνατό, δυστυχώς, να εντοπίσει μια μελέτη, ένα σύγγραμμα στα οποία θα καταγράφεται το σύνολο των κινδύνων που συνολικά επιφέρει η άσκησή της. Πολλά επιμέρους ναι. Ένα συνολικό όχι. Τι σημαίνει αυτό σε πρακτικό επίπεδο: πως το εύρος της ευθύνης εκείνων που ασκούν εξουσία, καθώς και οι κίνδυνοι που αντιμετωπίζουν δεν είναι ούτε απολύτως καταγεγραμμένα ούτε και προσδιορίσιμα μεγέθη.
Στο περιβάλλον λειτουργίας των ανωνύμων εταιρειών, όπως αυτό έχει σήμερα διαμορφωθεί, η μεγαλύτερη ανησυχία των διοικούντων είναι το εύρος της ευθύνης τους: για πράξεις ή -χειρότερα- για παραλείψεις τους.
Στο πλαίσιο αυτό (και με αφορμή όχι μόνο το νέο νόμο για τις ανώνυμες εταιρείες, αλλά και διαχρονικά ερωτήματα και προβληματισμούς των ενδιαφερομένων-εμπλεκομένων προσώπων) επιχειρείται η προσέγγιση κάποιων βασικών πεδίων της ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου.
Οι ποινικές ευθύνες-γενικά
Η ποινικοποίηση επιμέρους δράσεων της επιχειρηματικότητας, επιχειρηματικών επιλογών και αποφάσεων της διοίκησης μιας ανώνυμης εταιρείας είναι ένα (όχι θεωρητικό) ενδεχόμενο. Η είσοδος των εισαγγελέων στην καθημερινότητα της διοίκησης των επιχειρήσεων, αλλά και η προσπάθεια (κάποιων από αυτούς) για μεταμόρφωσή τους σε «Αντόνιο Ντι Πιέτρο» της οικονομικής κι επιχειρηματικής ζωής της χώρας με υιοθέτηση δράσεων τύπου «Καθαρά Χέρια», λειτουργεί κάποιες φορές εξυγιαντικά και κάποιες άλλες αποτρεπτικά ευεργετικών επιχειρηματικών αποφάσεων.
Από την άλλη πλευρά είναι απολύτως συνήθεις οι ποινικές (και όχι μόνον) εμπλοκές μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (όχι κατ’ ανάγκη των εκτελεστικών-μόνον) από παραλείψεις που αφορούν υποχρεώσεις έναντι του Δημοσίου (λ.χ. μη εξόφληση βεβαιωμένων οφειλών, μη απόδοση παρακρατουμένων φόρων-βλ. ΦΠΑ, μη εξόφληση ασφαλιστικών εισφορών). Επίσης όχι ασυνήθεις είναι και οι εμπλοκές μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (όχι μόνον ποινικές) από γεγονότα που συνδέονται (ή επιχειρείται να συνδεθούν) με την επιχειρηματικότητα. Μη λησμονούμε επίσης το ενδεχόμενο να βρεθεί κάποιο μέλος ΔΣ «τυλιγμένο σε μία κόλλα χαρτί» είτε έχει ευθύνη είτε όχι-για οποιοδήποτε θέμα.
Σε ποιους τομείς άραγε εκτείνεται η ευθύνη των μελών του ΔΣ της σύγχρονης ΑΕ; Επιχειρείται στο παρόν, μια πρώτη καταγραφή των ευθυνών (αστικής και ποινικής φύσεως) που απορρέουν από το νέο νόμο για τις Ανώνυμες Εταιρείες.
Η ενδοεταιρική ευθύνη με βάση το νέο νόμο για τις Ανώνυμες Εταιρείες
Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου μιας Ανώνυμης Εταιρείας ευθύνονται για την αποκατάσταση τυχόν ζημίας της από πράξεις και παραλείψεις τους. Η ευθύνη μπορεί να είναι είτε ατομική είτε συλλογική (και εις ολόκληρον) για όλα τα μέλη. Το αρμόδιο Δικαστήριο είναι δυνατό να επιμερίσει τις ευθύνες μεταξύ των μελών ανάλογα με τα δεδομένα, αλλά και τις ιδιότητες ενός εκάστου.
Η παραγραφή των αξιώσεων της εταιρείας σε βάρος των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου είναι μεν τριετής, αναστέλλεται όμως για όσο χρόνο έχουν τη συγκεκριμένη ιδιότητα. Κατ’ ανώτατο όριο για μια δεκαετία. Τι σημαίνει αυτό σε πρακτικό επίπεδο; Αν λ.χ. ο CEO μιας ανώνυμης εταιρείας κάτι «δεν έκανε καλά» προ επταετίας – κατά την άσκηση των καθηκόντων του και πουλήσει σήμερα την εταιρεία (ως, ενδεχομένως, βασικός μέτοχος και ιδιοκτήτης της), η εταιρεία (υπό το νέο ιδιοκτησιακό της καθεστώς) δικαιούται να ασκήσει τις αξιώσεις της σε βάρος του εντός δεκαετίας από την παράνομη πράξη ή παράλειψη.
Η έγκριση των οικονομικών καταστάσεων, της διαχείρισης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου και η ενδεχόμενη απαλλαγή τους από «κάθε ευθύνη» από την τακτική Γενική Συνέλευση ΔΕ λογίζεται ως παραίτηση. Θα «συνεκτιμηθεί» ενδεχομένως, ανάμεσα στ’ άλλα, από το αρμόδιο Δικαστήριο.
Οι προϋποθέσεις για την άσκηση της εταιρικής αγωγής αλλά και η ίδια η άσκησή της είναι σαφώς και σε ικανό βαθμό καταγεγραμμένες και λεπτομερείς στο νέο νόμο. Η άσκηση μάλιστα της εταιρικής αγωγής είναι δυνατό να ανατεθεί από το αρμόδιο δικαστήριο (όταν δεν αποτελεί επιλογή του Διοικητικού Συμβουλίου) σε Ειδικό, προς τούτο οριζόμενο, Εκπρόσωπο.
Οι ποινικές ευθύνες των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου με βάση το νέο νόμο για τις Ανώνυμες Εταιρείες
Ο νέος νόμος αφιερώνει (και λογικά) μια ξεχωριστή ενότητα για τις ποινικές ευθύνες (και) των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου. Η επαπειλούμενη ποινή φυλάκισης για τους παραβάτες δεν είναι εκείνη που δημιουργεί ανησυχία καθώς δεν αναμένεται ότι θα οδηγηθεί κανένας από αυτούς στη φυλακή-εξ αυτού του λόγου και μόνον. Ενδιαφέρον όμως έχουν οι επαπειλούμενες χρηματικές ποινές (από 5.000€ έως 100.000€): Μπορούμε να έχουμε βεβαιότητα πως από κανέναν δεν περισσεύουν τέτοια χρηματικά ποσά. Η άσκηση καθηκόντων μέλους Διοικητικού Συμβουλίου δεν είναι μια ιστορία χωρίς (και) αξιομνημόνευτους ποινικούς κινδύνους. Θα ήταν εξαιρετικά χρήσιμο για κείνα από τα μέλη που είτε έχουν «χαλαρή συνείδηση» είτε τους ζητείται να λάβουν αποφάσεις και παράσχουν διαβεβαιώσεις σε συγκεκριμένα θέματα (σε ψευδή, λ.χ., πιστοποίηση μετοχικού κεφαλαίου ή σε έγκριση χρηματοοικονομικών καταστάσεων που δεν είναι «απολύτως ακριβείς») να το ξανασκεφτούν. Είναι επίσης δεδομένο πως θα πρέπει να επιδεικνύουν τη μέγιστη δυνατή επιμέλεια κατά την άσκηση των καθηκόντων τους και πιστά να τηρούν (με τη συνδρομή και των κατάλληλων συμβούλων) το νόμο.
Συμπερασματικά
Η αποδοχή μιας «τιμητικής» πρότασης για είσοδο σε Διοικητικό Συμβούλιο Ανώνυμης Εταιρείας, η εξυπηρέτηση ενός καλού φίλου για τον ίδιο λόγο («για να συμπληρωθούν τα τρία, κατ΄ελάχιστον, μέλη») αλλά και η συμμετοχή στο αντίστοιχο όργανο της οικογενειακής επιχείρησης, δεν είναι μια απόφαση που πρέπει «ελαφρά τη καρδία» να λαμβάνεται. Όχι πως κάθε μέλος Διοικητικού Συμβουλίου είναι δεδομένο πως «δε θα αποφύγει τα μπλεξίματα», αλλά καλό είναι να γνωρίζουμε πως η (συν)άσκηση εξουσίας δεν είναι ένα, απλό, αφροδισιακό.
Β. ΕΙΔΙΚΟΤΕΡΑ (& επί λεπτομερειών)
1. Η ενδοεταιρική ευθύνη των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου με βάση το νέο νόμο για τις ΑΕ
Το μέγεθος και η προϋποθέσεις της ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου
Τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου Ανώνυμης Εταιρείας ευθύνονται για την αποκατάσταση της ζημίας της από πράξεις και παραλείψεις τους (άρθρο 102 παρ. 1 ν. 4548/2018).
Δεν υφίσταται ευθύνη όταν τα μέλη καταφέρουν να αποδείξουν ότι κατέβαλαν «επιμέλεια συνετού επιχειρηματία» (άρθρο 102 παρ. 2 ν. 4548/2018).
Όταν μάλιστα έχουμε να κάνουμε με κοινή πράξη των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (λ.χ. απόφαση Δ.Σ.) γίνεται δεκτή η εις ολόκληρον ευθύνη όλων των μελών του. Το αρμόδιο Δικαστήριο διατηρεί το δικαίωμα να επιμερίσει την ευθύνη σε έναν έκαστο των εμπλεκομένων, αλλά και να ρυθμίσει το δικαίωμα της αναγωγής μεταξύ τους (άρθρο 102 παρ. 3 ν. 4548/2018).
Γίνεται δεκτό πως δεν υφίσταται ευθύνη των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου όταν, κατά βάση, καταφέρουν να αποδείξουν πως οι πράξεις ή παραλείψεις τους: (α) βασίζονται σε προηγούμενη σύννομη απόφαση της ΓΣ ή (β) αφορούν εύλογη επιχειρηματική απόφαση που έχει ληφθεί με καλή πίστη, επαρκή πληροφόρηση και με αποκλειστικό κριτήριο το εταιρικό συμφέρον καθώς και (γ) στηρίζονται σε εισήγηση ανεξάρτητου οργάνου ή επιτροπής (άρθρο 102 παρ. 4 ν. 4548/2018)
Η παραγραφή των αξιώσεων της ΑΕ και η παραίτησή της από αυτές
Η παραγραφή των αξιώσεων της Ανώνυμης Εταιρείας σε βάρος των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου είναι τριετής κι αναστέλλεται για όσο χρόνο διατηρείται η ιδιότητα του μέλους. Σε κάθε περίπτωση επέρχεται μετά από δεκαετία (άρθρο 102 παρ. 6 ν. 4548/2018)
Είναι δυνατή η παραίτηση της Ανώνυμης Εταιρείας από τις αξιώσεις σε βάρος των μελών του Διοικητικού της Συμβουλίου μετά από μια διετία και με την υποχρεωτική συγκατάθεση της Γενικής Συνέλευσης, εφόσον δεν υπάρχει αντίθεση του 10% του μετοχικού κεφαλαίου (άρθρο 102 παρ. 7 ν. 4548/2018)
Οι προϋποθέσεις και η διαδικασία άσκησης των αξιώσεων της Εταιρείας σε βάρος των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου της. Η εμπλοκή των μετόχων
Το Διοικητικό Συμβούλιο υποχρεούται να ασκήσει τις αξιώσεις της εταιρείας σε βάρος των υπόχρεων σε αποζημίωση μελών του, «σταθμίζοντας το εταιρικό συμφέρον». Σε κάθε περίπτωση τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου υποχρεούνται να παράσχουν επαρκείς εξηγήσεις στους μετόχους, όταν παραλείψουν να εκπληρώσουν τη συγκεκριμένη υποχρέωσή τους (άρθρο 103 ν. 4548/2018).
Μέτοχοι της εταιρείας που έχουν, προ εξαμήνου, αποκτήσει ποσοστό μεγαλύτερο από 5% του μετοχικού κεφαλαίου δικαιούνται να υποβάλλουν αίτημα προς το Διοικητικό Συμβούλιου για την άσκηση αξιώσεων σε βάρος μελών του (άρθρο 104 παρ. 1 ν. 4548/2018). Με το εν λόγω αίτημα κοινοποιούν την αναγκαία πληροφόρηση και τα στοιχεία για την τεκμηρίωση της ζημίας και παρέχουν προθεσμία ενός μηνός, κατ’ ελάχιστον, για αξιολόγηση και λήψη της σχετικής απόφασης (άρθρο 104 παρ. 2 ν. 4548/2018).
Το Διοικητικό Συμβούλιο λαμβάνει τη σχετική απόφαση ύστερα από ακρόαση κατονομαζομένων μελών, χωρίς, όμως, να έχουν δικαίωμα ψήφου οι εμπλεκομένοι. Αν τα υπόλοιπα μέλη δε σχηματίζουν απαρτία, θεωρείται ότι δε λαμβάνεται απόφαση (άρθρο 104 παρ. 3 ν. 4548/2018).
Όταν το αίτημα για την άσκηση της εταιρικής αγωγής υποβάλλεται από την πλειοψηφία των μετόχων, η άσκησή της είναι υποχρεωτική για το Διοικητικό Συμβούλιο (άρθρο 104 παρ. 4 ν. 4548/2018)
Η πλειοψηφία των μετόχων που υπέβαλαν αίτημα προς το Διοικητικό Συμβούλιο για άσκηση εταιρικής αγωγής, δικαιούται να προσφύγει στο αρμόδιο δικαστήριο, όταν: (α) απορριφθεί το σχετικό αίτημά τους, (β) παρέλθει άπρακτη η ταχθείσα προθεσμία αξιολόγησης, (γ) παρέλθει άπρακτο ένα τετράμηνο από την απόφαση για την άσκηση της αγωγής, (δ) δεν κατέστη δυνατή η λήψη απόφασης από το Διοικητικό Συμβούλιο ή (ε) παρέλθει άπρακτο ένα δίμηνο, χωρίς να ασκηθεί αγωγή στην περίπτωση που το αίτημα υποβάλλεται από την πλειοψηφία των μετόχων (άρθρο 105 παρ. 1 ν. 4548/2018).
Το αρμόδιο δικαστήριο κάνει δεκτή την αίτηση των μετόχων, όταν δεν υφίσταται υπέρτερο συμφέρον για τη μη άσκηση της αιτούμενης αγωγής. Στην περίπτωση αυτή ορίζει Ειδικό (ίσως και Αναπληρωτή) Εκπρόσωπο για άσκηση της εταιρικής αγωγής (άρθρο 105 παρ. 2 ν. 4548/2018).
Ο Ειδικός Εκπρόσωπος για την άσκηση της εταιρικής αγωγής
Ο Ειδικός Εκπρόσωπος: (α) έχει ως ειδική και μόνη εξουσία την άσκηση της αγωγής, αλλά και την ταχεία και επιμελή άσκηση δίκης, (β) έχει πρόσβαση σε στοιχεία, έγγραφα και πληροφορίες, (γ) δεσμεύεται από την ιστορική (όχι όμως και τη νομική) βάση της δικαστικής απόφασης. Το Δικαστήριο είναι δυνατό να του επιδικάσει εύλογη αμοιβή (άρθρο 105 παρ. 4 και 5 ν. 4548/2018).
Ο Ειδικός Εκπρόσωπος, μετά τον ορισμό του, είναι δυνατό να καταλήξει αρνητικά όσον αφορά την ευθύνη των κατονομαζομένων μελών Δ.Σ. Στην περίπτωση αυτή ενημερώνει σχετικά το Διοικητικό Συμβούλιο, αλλά και τους μετόχους που ζήτησαν την άσκηση της σχετικής αγωγής. Οι συγκεκριμένοι μέτοχοι, όμως, είναι δυνατό να επανέλθουν με νέα αίτησή τους (άρθρο 105 παρ. 6 ν. 4548/2018).
Σε περίπτωση πρωτόδικης απόρριψης της αγωγής, το Διοικητικό Συμβούλιο, ύστερα από σχετική εισήγηση του Ειδικού Εκπροσώπου, είναι δυνατό να παραιτηθεί από την άσκηση ενδίκων μέσων (άρθρο 105 παρ. 7 ν. 4548/2018)
Η αναστολή των παραγραφών και οι δαπάνες που αφορούν τις σχετικές δίκες
Η υποβολή αίτησης των μετόχων προς το Διοικητικό Συμβούλιο για την άσκηση των εταιρικών αξιώσεων αναστέλλει, κατά βάση, τις παραγραφές (άρθρο 106 παρ. 1 ν. 4548/2018).
Οι δαπάνες της δίκης για τον ορισμό του Ειδικού Εκπροσώπου, της δίκης σε βάρος των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου, αλλά και η τυχόν αμοιβή του βαρύνουν την εταιρεία (άρθρο 106 παρ. 3 ν. 4548/2018)
Άμεση ζημία τρίτων από πράξεις ή παραλείψεις μελών του Διοικητικού Συμβουλίου
Οι διατάξεις του ν. 4548/2018 όσον αφορά την ευθύνη των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου δεν επηρεάζουν ή περιορίζουν την ευθύνη τους όσον αφορά τις αξιώσεις από άμεση ζημία μετόχων ή τρίτων, την οποία υπέστησαν από πράξεις ή παραλείψεις τους (των μελών του ΔΣ). Δεν επηρεάζουν, επίσης, την ευθύνη των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου έναντι των εταιρικών πιστωτών από τη διάταξη του άρθρου 98 του Πτωχευτικού Κώδικα (:μη έγκαιρη υποβολή της αιτήσεως πτώχευσης της ανώνυμης εταιρείας, καθώς και πρόκληση της παύσης πληρωμών από δόλο ή βαρεία αμέλεια των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου)-(άρθρο 107 παρ. 3 ν. 4548/2018).
Η απαλλαγή των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου από την τακτική Γενική Συνέλευση
Είναι δυνατή η έγκριση από τη Γενική Συνέλευση της συνολικής διαχείρισης από τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου κατά την έγκριση των ετήσιων χρηματοοικονομικών καταστάσεών της και η απαλλαγή τους από «κάθε ευθύνη». Η συγκεκριμένη όμως, έγκριση-όταν και εφόσον αυτή πραγματοποιηθεί ΔΕ λογίζεται ως παραίτηση από αξιώσεις της εταιρείας (για τη νομότυπη παραίτηση απαιτείται η εφαρμογή άρθρου 102 παρ. 7). Μια τέτοια έγκριση εκτιμάται «αναλόγως» από το Δικαστήριο (με ό,τι αυτό σημαίνει) που τυχόν επιληφθεί στο μέλλον αξιώσεις της εταιρείας σε βάρος των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου (άρθρο 108 παρ. 1 ν. 4548/2018).
Στην ψηφοφορία για την έγκριση συνολικής διαχείρισης λαμβάνουν μέρος τα μέλη του Δ.Σ. και υπάλληλοι της ανώνυμης εταιρείας με τις δικές τους μετοχές, καθώς και με τις μετοχές που εκπροσωπούν, εφόσον τους έχουν παρασχεθεί ρητές και συγκεκριμένες οδηγίες ψήφου (άρθρο 108 παρ. 2 ν. 4548/2018).
2.Οι ποινικές ευθύνες των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου από το νόμο για τις Ανώνυμες Εταιρείες
Ψευδείς ή παραπλανητικές δηλώσεις προς το κοινό (άρθρο 176 ν. 4548/2018)
Απειλείται ποινή φυλάκισης και χρηματική ποινή 10.000€ έως 100.000€ όσον αφορά εν γνώσει ψευδή ή παραπλανητική δήλωση προς το κοινό ιδρυτή, μέλους του Διοικητικού Συμβουλίου ή διευθυντή της εταιρείας σχετικά με: (α) την κάλυψη ή καταβολή του κεφαλαίου, (β) στοιχεία της εταιρείας με ουσιώδη επιρροή επί των εταιρικών υποθέσεων-με σκοπό την εγγραφή σε τίτλους που εκδίδει η εταιρεία.
Παραβάσεις μελών Διοικητικού Συμβουλίου (άρθρο 177 ν. 4548/2018)
Απειλείται ποινή φυλάκισης και χρηματική ποινή 10.000€ έως 100.000€ όσον αφορά μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου το οποίο:
(α) Συντάσσει ή εγκρίνει (εν γνώσει του) ανακριβείς ή παραπλανητικές χρηματοοικονομικές καταστάσεις ή τις συντάσσει κατά παράβαση του νόμου ως προς το περιεχόμενό τους
(β) Προβαίνει σε διανομή κερδών ή άλλων ωφελημάτων προς τους μετόχους ή τρίτους που δεν προκύπτουν από τις χρηματοοικονομικές καταστάσεις της εταιρείας ή χωρίς τη σύνταξη χρηματοοικονομικών καταστάσεων ή με βάση (εν γνώσει του) ανακριβείς, παραπλανητικές ή κατά παράβαση του νόμου συνταγείσες χρηματοοικονομικές καταστάσεις
(γ) Εξαγοράζει εξαγοράσιμες μετοχές κατά παράβαση της σχετικής διάταξης (άρθρο 39)
(δ) Προκαλεί την απόκτηση από την εταιρεία [κατά παράβαση των σχετικών διατάξεων (άρθρο 48, 49, 52 ή 57)] ιδίων μετοχών (ή της μητρικής της) ή τίτλων κτήσης μετοχών (της ίδιας ή μητρικής της)
(ε) Χορηγεί προκαταβολή, δάνειο ή εγγύηση (κατά παράβαση του άρθρου 51) είτε επιβαρύνοντας την εταιρεία με σκοπό να αποκτήσει τρίτος μετοχές της είτε επιβαρύνοντας θυγατρική της με σκοπό να αποκτήσει τρίτος μετοχές της μητρικής της
(στ) Συντάσσει (εν γνώσει του) αναληθή ή ελλιπή έκθεση διαχείρισης ή άλλη υποχρεωτική κατά το νόμο ετήσια έκθεση.
Παραβάσεις σχετικά με την εύρυθμη λειτουργία της εταιρείας (άρθρο 179 ν. 4548/2018)
Απειλείται ποινή φυλάκισης μέχρι τριών ετών ή χρηματική ποινή 5.000€ έως 50.000€:
(α) Σε όποιον συνάπτει σύμβαση για λογαριασμό της εταιρείας, χωρίς την προηγούμενη άδεια που απαιτείται κατά το άρθρο 100. (Το αξιόποινο εξαλείφεται αν δοθεί μεταγενεστέρως η αναγκαία άδεια)
(β) Στο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου που παραβιάζει την υποχρέωση πιστοποίησης καταβολής του κεφαλαίου μέσα στην προθεσμία του άρθρου 20 ή προβαίνει σε ψευδή πιστοποίησή του
(γ) Στο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου που παραλείπει να συντάξει ή συντάσσει εκπρόθεσμα: τις ετήσιες χρηματοοικονομικές καταστάσεις της εταιρείας, τις ενοποιημένες χρηματοοικονομικές καταστάσεις, την ετήσια έκθεση διαχείρισης, την ενοποιημένη ετήσια έκθεση διαχείρισης ή την πολιτική αποδοχών, την έκθεση αποδοχών ή άλλη κατά το νόμο ετήσια έκθεση
(δ) Στο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου που παραβιάζει την υποχρέωση αναπροσαρμογής του μετοχικού κεφαλαίου
(ε) Σε όποιον παρακωλύει τη διενέργεια ελέγχου της εταιρείας από τους τακτικούς ελεγκτές ή τους ελεγκτές που ορίσθηκαν για τη διενέργεια έκτακτου ελέγχου ή δεν παρέχει στους ελεγκτές τις πληροφορίες που υποχρεούται να παράσχει.
Παραβάσεις σχετικά με τη Γενική Συνέλευση των μετόχων και των ομολογιούχων (άρθρο 180 ν. 4548/2018)
Απειλείται χρηματική ποινή 5.000€ έως 15.000€:
(α) Σε όποιον παραλείπει να συγκαλέσει τη Γενική Συνέλευση των μετόχων ή των ομολογιούχων ή να συμπεριλάβει συγκεκριμένο θέμα στην Ημερήσια Διάταξη κατά παράβαση του νόμου ή του προγράμματος έκδοσης ομολογιών
(β) Σε όποιον εν γνώσει του μετέχει ή ψηφίζει, χωρίς δικαίωμα, σε Γενική Συνέλευση μετόχων ή ομολογιούχων
(γ) Στο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου που παραβιάζει την υποχρέωση παροχής πληροφοριών σε μετόχους.
Επιβολή ποινικών και διοικητικών κυρώσεων (άρθρο 181 ν. 4548/2018)
Η επιβολή ποινικών ΔΕΝ αποκλείει, κατά τη συγκεκριμένη διάταξη, την επιβολή διοικητικών κυρώσεων. Τούτο με απλά λόγια σημαίνει πως μπορεί μεν, στο πλαίσιο κάποιας ποινικής διαδικασίας, να επιβληθούν ποινές σε κάποιο μέλος του Διοικητικού Συμβουλίου, πλην όμως και οι όποιες διοικητικές μπορεί να έπονται…
Γ. Επίλογος
Το εύρος της ευθύνης των μελών του Διοικητικού Συμβουλίου δεν εξαντλείται, δυστυχώς, στις ανωτέρω ενότητες και διατάξεις (πολύ περισσότερο στην “business view” θεώρησή τους). Θα επιδιωχθεί όμως, σε επόμενα άρθρα, η καταγραφή των λοιπών ενοτήτων ευθύνης τους και, βεβαίως, ο τρόπος μετριασμού της. Κυρίως όμως ο τρόπος άρσης των (δυνητικά) δυσμενών συνεπειών αλλά και των σχετικών κινδύνων που διατρέχουν τα συγκεκριμένα μέλη.
Σταύρος Κουμεντάκης
Senior Partner
Υ.Γ. Συνοπτική έκδοση αυτού του άρθρου δημοσιεύτηκε στις 3 Μαρτίου 2019, στην Εφημερίδα ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ.
